Każdy podmiot jest zobowiązany do realizacji obowiązków wynikających z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w tym w szczególności do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Samodzielna umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli jednak taką umowę wykonawca dzieła zawiera z własnym pracodawcą lub wykonuje ją na jego rzecz, to wówczas traktowana jest ona tak jak umowa o pracę.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zleceniobiorca podlegający ubezpieczeniu chorobowemu nabywa prawo do zasiłku chorobowego, jeżeli posiada co najmniej 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W przypadku gdy pracownikowi wypłacono zasiłek chorobowy za okres niezdolności do pracy, a w wyniku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy ustalono brak prawa do zasiłku, pracodawca zobowiązany jest wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie decyzji zobowiązującej pracownika do zwrotu wypłaconego zasiłku chorobowego.

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, a także wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.