Samodzielna umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli jednak taką umowę wykonawca dzieła zawiera z własnym pracodawcą lub wykonuje ją na jego rzecz, to wówczas traktowana jest ona tak jak umowa o pracę.

Za pracownika dla celów składkowych uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Składki na ubezpieczenie społeczne należy rozliczyć w tej sytuacji tylko od tej części wynagrodzenia, która przysługuje wykonawcy dzieła za okres przypadający od dnia nawiązania stosunku pracy.

W takim przypadku pracodawca w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uwzględnia przychód z umowy o pracę oraz z umowy o dzieło, a następnie od łącznej kwoty oblicza składki na przedmiotowe ubezpieczenia zgodnie z art. 18 ust. 1 i 1a oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Także w podstawie wymiaru składki zdrowotnej, ale tylko do wykazania w raporcie ZUS RCA, uwzględnia przychód z umowy o pracę i umowy o dzieło. Natomiast składkę zdrowotną oblicza odrębnie od przychodów z umowy o pracę i umowy o dzieło. Po zsumowaniu obydwu kwot wykazuje je następnie w raporcie ZUS RCA.