Od 1 stycznia 2010 r. wejdą w życie przepisy, które w zasadniczy sposób zmienią kształt uprawnień rodzicielskich w naszym porządku prawnym. Jednym z nowych rozwiązań, które wejdzie w życie ze wskazaną datą, będzie dodatkowy urlop macierzyński. Urlop ten nie jest jednak tylko prostą kontynuację podstawowego urlopu macierzyńskiego.

W odróżnieniu od niego dodatkowy urlop macierzyński jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika. Urlop udzielany będzie bowiem na wniosek pracownicy w wymiarze do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub do 8 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Wskazane powyżej wymiary dodatkowego urlopu macierzyńskiego są wymiarami docelowymi, które zostaną osiągnięte dopiero w 2014 r. Początkowo (w 2010 r. i 2011 r.) maksymalny wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 2 tygodnie – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie oraz 3 tygodnie - w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Urlop dodatkowy będzie udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego w odpowiedzi na pisemny wniosek pracownicy, który pracodawca jest obowiązany uwzględnić (o ile pracownica zachowa wymagany termin tj. wniosek zostanie złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu). Innymi słowy, brak wniosku pracownicy będzie oznaczał brak zainteresowania skorzystaniem z tego uprawnienia. Warto podkreślić, że taka konstrukcja udzielenia urlopu uniemożliwia pracownicy wydłużenie urlopu dodatkowego, gdy pierwotny wniosek obejmował okres krótszym niż wymiar maksymalny (na przykład pracownica wystąpiła o udzielenie urlopu dodatkowego w wymiarze jednego tygodnia utraciła w ten sposób możliwość wystąpienia o udzielenie kolejnego urlopu dodatkowego pomimo że jej wniosek nie obejmuje maksymalnego wymiaru). Dodatkowo w przypadku wnioskowania o udzielenie urlopu dodatkowego pracownica określając jego wymiar będzie związana minimalnym wymiarem takiego urlopu, bowiem urlop dodatkowy może obejmować wyłącznie tydzień lub jego wielokrotność (brak więc możliwości skorzystania na przykład z 3 dni dodatkowego urlopu macierzyńskiego).

Pracownik – ojciec wychowujący dziecko będzie również miał możliwość skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Przepisy przewidują taką możliwość w dwóch sytuacjach:

• gdy pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, rezygnuje z pozostałej części tego urlopu, którą w takim przypadku udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
• w razie wykorzystania urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.

Nową konstrukcją, która wejdzie w życie również 1 stycznia 2010 r., jest również możliwość łączenia urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu. W przypadku częściowego powrotu do pracy pracownica nie będzie mogła wykonywać jednak pracy w wymiarze wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. To uprawnienie będzie dotyczyło wyłącznie tej części urlopu macierzyńskiego, która jest udzielana na wniosek pracownicy. W takim przypadku dodatkowy urlop macierzyński będzie udzielany na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy.