Czy tylko pracownica może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego?

Nie. Pracownica ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Natomiast matka – ubezpieczona będzie mogła to uczynić po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie (nowy art. 180 § 4, § 5 oraz § 7 kodeksu pracy). Ustawodawca wymaga jednak dodatkowo gwarancji zaopiekowania się dzieckiem.

Matka dziecka legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji będzie mogła zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego po okresie co najmniej 8 tygodni po porodzie.

Kto może zaopiekować się dzieckiem w przypadku porzucenia przez matkę?

Kwestię uregulowano w rozbudowanym nowym art. 180 kodeksu pracy.

W świetle § 13 tego przepisu uprawnienie ze skorzystania z pozostałej części urlopu macierzyńskiego w przypadku porzucenia dziecka przez matkę dziecka będzie miał:

• pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo
• pracownik - inny członek najbliższej rodziny.

Będzie to mogło jednak nastąpić nie wcześniej jednak niż po wykorzystaniu przez:

• pracownicę, po porodzie, co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego;
• ubezpieczoną - matkę dziecka, zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie.

Uprawnienia w przypadku matki nieobjętej ubezpieczeniem

Zgodnie z art. 180 § 15 kodeksu pracy w brzmieniu od 02.01.2016 r. w trzech sytuacjach odnoszących się do matki dziecka nieobjętej ubezpieczeniem w razie choroby i macierzyństwa albo nieposiadającej tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny będzie miał prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu zaistnienia okoliczności, a mianowicie:

• jej zgon,
• porzucenie dziecka przez matkę,
• niemożność sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez matkę legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Dokumentowanie nieobecności rodzicielskiej

Projekt z 22.10.2015 r. rozporządzenia MPiPS w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków jest dosyć rozbudowanym aktem wykonawczym, obecnie zawierającym aż 28 „paragrafów”. Zwrócić należy jednak uwagę na fakt, iż w przypadku występowania konkretnych okoliczności (np. wniosek pracownicy o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze czy też wniosek w sprawie rezygnacji przez pracownicę z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości albo w części i powrotu do pracy) ustawodawca wymaga jednocześnie:

• wniosku zawierającego określone dane oraz informacje a także
• odpowiednich „załączników” dokumentujących bądź też uprawniających do skorzystania z konkretnego „przywileju”.