Dnia 23 sierpnia 2013 r. weszły w życie zmiany w przepisach prawa pracy modyfikujące sposób wprowadzania w zakładzie systemów czasu pracy. Zmianie uległa treść art. 150 kodeksu pracy, regulująca dotychczas to zagadnienie.

Obecnie, co do zasady, system czasu pracy obowiązujący w firmie ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

System czy też systemy czasu pracy obowiązujące w zakładzie są zwykle określane w regulaminie pracy, co wynika z obowiązku narzuconego przez art. 104 kodeksu pracy, chyba że ustalone są w układzie zbiorowym pracy, którym pracodawca jest objęty. W konsekwencji, pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, musi porozumieć się w zakresie wprowadzenia w zakładzie określonego systemu lub systemów czasu pracy z działającymi organizacjami związkowymi. Zgodnie bowiem z art. 1042 regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. Wyjątkowo jednak, pracodawca nie ma obowiązku uzgodnienia treści regulaminu pracy, w tym również w zakresie wprowadzenia określonego systemu czasu pracy, z zakładową organizacją związkową, w przypadku gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa. Wówczas regulamin pracy ustala pracodawca.

Sytuacja komplikuje się, gdy w zakładzie działa kilka organizacji związkowych, gdyż w takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek porozumieć się z nimi w zakresie treści regulaminu pracy. Wówczas, jak wynika z treści art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001r., nr 79, poz. 854 z późn. zm.), jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu pracy, określającego między innymi system czasu pracy obowiązujący w zakładzie, organizacje związkowe albo organizacje związkowe reprezentatywne nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni , decyzje w tym zakresie pracodawca podejmuje samodzielnie, po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych.

Zatem w przypadku, gdy pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy i zatrudnia co najmniej 20 pracowników, system czasu pracy określa w regulaminie pracy, z czym wiąże się określona procedura jego wprowadzenia. Jeżeli w zakładzie działają organizacje związkowe pracodawca uzgadnia z nimi treść regulaminu pracy. Polega to na tym, że organizacje związkowe mają obowiązek przedstawić wspólnie uzgodnione stanowisko w tym zakresie, w określonym z pracodawcą terminie. Jeżeli nie przedstawią wspólnego stanowiska w terminie 30 dni, pracodawca sam podejmuje decyzję co do treści regulaminu pracy, w tym w zakresie obowiązującego w zakładzie systemu bądź systemów czasu pracy. Aby postanowienia regulaminu pracy obowiązywały pracowników, musi on być podany do ich wiadomości w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Wówczas po upływie dwóch tygodni od podania do wiadomości pracowników, jego postanowienia wchodzą w życie. Ponadto z treścią regulaminu pracy pracodawca ma obowiązek zapoznać pracownika przed rozpoczęciem przez niego pracy. Oświadczenie pracownika w tym zakresie powinno się znaleźć w części B akt osobowych.

Należy również pamiętać, że w stosunku do niektórych systemów czasu pracy obowiązują szczególne zasady ich wprowadzania.

Od dnia 23 sierpnia 2013 r. obowiązują nieco inne zasady co do wprowadzania w zakładzie przerywanego systemu czasu pracy. Wprowadza się go w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładową organizacją związkową. Jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia zawartego w tym zakresie ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca uzgadnia treść porozumienia z reprezentatywnymi organizacjami związkowymi. Gdy natomiast w danym zakładzie nie działa zakładowa organizacja związkowa system przerywanego czasu pracy wprowadza się w porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Natomiast zastosowanie do pracownika systemu weekendowego czasu pracy,  w którym praca świadczona jest wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta oraz systemu skróconego tygodnia pracy, w którym dopuszczalne jest wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, następuje na podstawie umowy o pracę.

Zobacz szkolenia:

• Czas pracy 2013 z uwzględnieniem zmian wynikających z nowelizacji Kodeksu pracy z dnia 12 lipca 2013 r.