W efekcie pracownik wykorzystał jedynie 5 dni urlopu wypoczynkowego. Pozostała część urlopu wypoczynkowego nie pozwala mu już na wykorzystanie w bieżącym roku 14 kolejnych dni urlopu wypoczynkowego. Pracownik kwestionuje nasze prawo do dowołania go z urlopu. Czy grożą nam z tego tytułu jakieś konsekwencje?

Art. 167 § 1 Kodeksu pracy daje pracodawcy prawo odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego, jeśli jest to uzasadnione koniecznością obecności pracownika w pracy z uwagi na wystąpienie okoliczności nieprzewidzianych w chwili rozpoczynania urlopu. Przywołany przepis ma charakter wyjątkowy, bowiem stanowi odstępstwo od powszechnie przyjmowanej na gruncie przepisów regulujących problematykę udzielania urlopów wypoczynkowych zasady urlopu nieprzerwanego.

Wyjątkiem od tej zasady jest również art. 162 Kodeksu pracy, zgodnie z którym na wniosek pracownika urlop może zostać podzielony na części, a w takim przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Do przesłanek dopuszczalności zastosowania podziału urlopu wypoczynkowego na części zaliczyć należy przede wszystkim wniosek pracownika spełniający wymóg wskazania przynajmniej jednej części urlopu trwającej nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Wniosek taki oczywiście musi zaakceptować pracodawca.

Z kolei zakres zastosowania dyspozycji art. 167 § 1 Kodeksu pracy odnosi się do każdej sytuacji, w której pracownik przebywa na urlopie wypoczynkowym – bez względu na długość udzielonego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Dotyczy więc również 14-dniowej części urlopu wypoczynkowego, który została na wniosek pracownika podzielony na części.

Pracodawca będzie mógł skorzystać z tej możliwości w przypadku łącznego wykazania dwóch przesłanek:
 

Ocena wystąpienia wskazanych przesłanek w konkretnej sytuacji należy do pracodawcy, a po otrzymaniu polecenia przerwania urlopu wypoczynkowego pracownik jest obowiązany podporządkować się poleceniu i stawić się w pracy. Zasadność odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego może być również przedmiotem sporu sądowego. Po pierwsze, oceny takiej może dokonać sąd pracy w sytuacji gdyby pracownik nie podporządkował się wydanemu poleceniu, a pracodawca podjął wobec pracownika działania dyscyplinujące (np. zastosował karę nagany) bądź też rozwiązał umowę o pracę z powołaniem się na niezastosowanie się pracownika do polecenia wydanego przez pracodawcę.

Możliwe jest również wystąpienie przez pracownika wadliwie odwołanego z urlopu na drogę sądową z roszczeniem odszkodowawczym, gdyby na przykład okoliczności uzasadniające odwołanie pracownika z urlopu były przewidywane już w chwili rozpoczynania urlopu. Podstawą roszczeń odszkodowawczych pracownika byłby w tym przypadku przepisy Kodeksu cywilnego (art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy). Należy podkreślić, że w tym przypadku obowiązek naprawienia szkody przez pracodawcę obejmuje jej pełną wysokość, a nie, jak to ma miejsce na gruncie art. 167 § 2 Kodeksu pracy, ogranicza się do zwrotu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z odwołaniem.

W odniesieniu do odpowiedzialności prawnej należy zwrócić uwagę, że niezależnie od oceny okoliczności powołanych jako uzasadnienie odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego, naruszenie reguł dzielenia urlopu wypoczynkowego na części nie stanowi w świetle art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Ustawodawca za wykroczenie w odniesieniu do naruszeń prawa związanych z udzielaniem urlopów wypoczynkowych uznaje wyłącznie nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawne obniżenie wymiar tego urlopu. Zatem podzielenie urlopu na części, z których żadna nie obejmuje 14 kolejnych dni kalendarzowych, nie wyczerpuje znamion przywołanego wykroczenia.