Nie masz jeszcze konta?

PCKP

WYSZUKIWARKA
Tematyka:
Data szkolenia:
Jeśli chcą Państwo otrzymywać na bieżąco informacje o aktualnych szkoleniach, nowościach i promocjach, prosimy o podanie adresu e-mail

Wiadomości
Długoletnie umowy na czas określony – analiza problemu
14 września 2009
Problematyka umów na czas określony jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych zagadnień w prawie pracy. Z jednej strony wszyscy mamy świadomość, że umowa zawarta na okres 20 lat jest swego rodzaju wypaczeniem idei zatrudnienia terminowego. Z drugiej jednak strony, póki zatrudnienie na czas nieokreślony będzie wiązało się w wielu przypadkach z dość trudnym rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę, nie można kwestionować ekonomicznej przydatności umowy na czas określony. Uregulowanie zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony jest na pewno jednym z poważniejszych wyzwań jakie stoją przed ustawodawcą.

Wyrazem tego jest próba czasowego ograniczenia stosowania zatrudnienia na czas określony podjęta w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, zgodnie z którą okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie będzie mógł przekraczać 24 miesięcy. Dodajmy, że próbą, którą można już z całą pewnością uznać za nieudaną. Nowa regulacja wprowadziła bowiem przede wszystkim chaos i niepewność. Z całą pewnością nie osiągnęła skutku, jakim byłoby wyparcie z rynku pracy długoletnich umów na czas określony.

Wręcz przeciwnie, rozwiązania zawarte ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców stanowiły swego rodzaju zachętę do zawierania wieloletnich umów o pracę na czas określony. Jak bowiem inaczej można zinterpretować art. 35 ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, zgodnie z którym jeżeli termin rozwiązania umowy o pracę na czas określony, zawartej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed 22 sierpnia 2009r., przypada po dniu 31 grudnia 2011 r., umowa rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta. Z całą pewnością umowy takie nie będą objęte zakresem regulacji zawartej w art. 13 ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, a więc nie będą ograniczone limitem 24 miesięcy zatrudnienia na czas określony.

Ustawa pozostaje więc niejako obojętna na najbardziej patologiczne przypadki zatrudnienia na czas określony. Wdrożenie rozwiązań zawartych w nowej ustawie sprawia natomiast sporo kłopotów pracodawcom, którzy zawierali – w miarę akceptowalne społecznie – umowy na czas określony trwający do 2 lat, gdyż umowy te będą objęte limitem 24 miesięcy łącznego zatrudnienia na podstawie umowy lub umów na czas określony, jako kończące się zazwyczaj przed 31 grudnia 2011r.

Pewnym pocieszeniem jest dość konsekwentne orzecznictwo sądowe, które od wielu lat kwestionuje co do zasady dopuszczalność zawierania długoletnich umów na czas określony. W tym miejscu wypada zwrócić uwagę na dość często przywoływany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2007 r. (sygn. II PK 49/07), w którym orzeczono, że niedopuszczalne jest zawarcie wieloletniej umowy o pracę na czas określony z klauzulą wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem, chyba że co innego wynika z przepisów prawa pracy albo z charakteru umowy dotyczącej wykonywania zadań oznaczonych w czasie albo, gdy z innych przyczyn nie narusza to usprawiedliwionego i zgodnego interesu obu stron stosunku pracy. W przywołanym wyroku sąd uznał za niedopuszczalne zawarcie umowy na czas określony od 1 grudnia 2004 r. do 30 listopada 2009r. krytycznie ustosunkowując się do kwestii zatrudniania pracowników na podstawie umów o pracę zawieranych na czas określony, w tym na okres 5 lat i dłuższy. Zdaniem sądu umowa terminowa jest wyjątkiem od zatrudnienia na czas nieokreślony, który jeśli ma być zastosowany, to tylko ze względu na usprawiedliwione interesy obu stron stosunku pracy i "nie może być przez pracodawcę nadużywany w celu obejścia przepisów o ochronie trwałości bezterminowego stosunku pracy". We wskazanym wyroku co prawda sąd zaznaczył warunki dopuszczające zawarcie wieloletniej umowy na czas określony (zdaniem sądu dopuszczalność zawarcia takiej umowy może wynikać z przepisów prawa pracy albo z charakteru umowy dotyczącej wykonywania zadań oznaczonych w czasie albo, gdy z innych przyczyn nie narusza to usprawiedliwionego i zgodnego interesu obu stron stosunku pracy), jednak w praktyce wykazanie w razie sporu wymienionych powyżej okoliczności przez pracodawcę, u które 90 procent załogi zatrudniona będzie na podstawie wieloletnich umów na czas określony, może być niewykonalne. Z drugiej jednak strony ustalenia zatrudnienia na podstawie umowy na czas nieokreślony każdorazowo wymaga w takim przypadku przeprowadzenia skomplikowanego postępowania dowodowego przed sądem pracy.

Przywołany wyrok Sądu Najwyższego zawiera jeszcze jedną wskazówkę interpretacyjną, która może być pomocna przy interpretowaniu niedomówień zawartych w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców. Warto bowiem przypomnieć, że ustawa nie zawiera regulacji, która określałaby skutki przekroczenia limitu 24 miesięcy zatrudnienia na czas określony. W wyroku z dnia 25 października 2007 r. sąd orzekł bowiem, że jeżeli zawarcie umowy o pracę na czas określony było niedopuszczalne, stosunek pracy podlega przepisom prawa pracy o umowie na czas nieokreślony. Oznacza więc to m.in. konieczność uzasadniania wypowiedzenia dokonywanego przez pracodawcę, zachowania wymogów związanych z konsultacją związkową czy też określenia długości okresu wypowiedzenia, tak jakbyśmy to czynili wypowiadając umowę na czas nieokreślony.

Zobacz także:
pobierz z Google Play
Jeśli powyższy artykuł okazał się interesujący i chcieliby Państwo na bieżąco otrzymywać najnowsze aktualności branżowe na swój telefon komórkowy, wystarczy pobrać i zainstalować naszą APLIKACJĘ MOBILNĄ.

All rights reserved PCKP   Data aktualizacji: 2023-03-06