I tak, i nie. Stan prawny regulujący to zagadnienie jest bowiem szczególnie skomplikowany. Na wstępie trzeba zwrócić uwagę, że ustawa, która wprowadziła obowiązek powiadamiania pracodawcy o zamiarze wszczęcia kontroli tj. ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009r. Nr 18, poz. 97) dotyczy tylko…

Wspomniana ustawa dotyczy tylko części pracodawców tj. tych, którzy posiadają status przedsiębiorcy. Zatem instytucja zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie znajdzie zastosowania do tych pracodawców, którzy nie są przedsiębiorcami (np. urzędy, szkoły).

Jeśli chodzi o podmioty posiadające status przedsiębiorcy to, co do zasady zanim rozpocznie się kontrola podmiot taki powinien być powiadomiony, że organ kontroli planuje objąć go kontrolą. W świetle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej kontrola może zostać wszczęta w takiej sytuacji nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli (czyli organ kontroli nie musi nas powiadamiać dokładnie kiedy nastąpi rozpoczęcie kontroli). Jeżeli kontrola nie zostanie podjęta w tym terminie wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej od obowiązku zawiadomienia można odstąpić wyłącznie w ściśle wskazanych okolicznościach np. gdy przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione zagrożeniem dla życia, zdrowia bądź środowiska naturalnego lub gdy przedsiębiorca nie ma adresu zamieszkania lub adresu siedziby lub doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

Ustawa wskazuje jako przesłankę umożliwiającą organowi odstąpienie od zawiadomienia również przeprowadzenie kontroli w oparciu o bezpośrednio stosowane przepisy powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo z ratyfikowanych umów międzynarodowych.

W tym zakresie wskazać należy na Konwencję nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle i handlu, która będzie zwalniała organy PIP od obowiązku zawiadomienia o wszczęciu kontroli. Zwolnienie będzie dotyczyło jednak wyłącznie podmiotów, których kontrolę reguluje konwencja, a więc w innych podmiotach – np. prowadzących działalność usługową zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli będzie konieczne.

W każdym przypadku odstąpienia przez organ od obowiązku zawiadomienia pracodawcy o zamiarze wszczęcia kontroli wymaga jednak uzasadnienia zarówno w książce kontroli, jak i protokole kontroli. Takie rozwiązanie powoduje, że przedsiębiorca będzie miał możliwość oceny legalności działań podjętych przez organ kontroli.