
Wiadomości
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia
24 marca 2014
Konstrukcja prawna zakładająca zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia nie jest regulowana przepisami prawa pracy, natomiast przy jej rozpatrywaniu należy mieć na uwadze obowiązek pracodawcy wynikający z charakteru stosunku pracy polegający na dopuszczeniu pracownika do umówionej pracy za wynagrodzeniem oraz obowiązek pracownika polegający na świadczeniu umówionej pracy za wynagrodzeniem.
Zagadnienie to było przedmiotem wielu orzeczeń Sądu Najwyższego. Ostatecznie w orzecznictwie i doktrynie przyjęto, iż działanie pracodawcy polegające na zwolnieniu pracownika od pracy w okresie wypowiedzenia za wynagrodzeniem, uzasadnione słusznym interesem pracodawcy i pracownika, nie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy, a tym samym jest ważne. Jest to jednak wyjątek od zasady, że wynagrodzenie należne jest pracownikowi za pracę wykonaną.
Istotnym jest również, aby to zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, dla celów dowodowych, nastąpiło na piśmie. Jest to wówczas jednostronne oświadczenie woli pracodawcy i jego cofnięcie wymaga zgody pracownika.
W praktyce zdarza się bowiem, że pracodawcy najpierw zwalniają pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, a następnie bez zgody pracownika zobowiązują go do stawienia się do pracy.
Podkreślić należy, że w okresie wypowiedzenia pracownik nadal pozostaje w stosunku pracy i jest zobowiązany doświadczenia pracy. Jeżeli natomiast pracodawca najpierw zwalnia go z obowiązku świadczenia pracy, a następnie zobowiązuje do świadczenia umówionej pracy, to jest to działanie bezprawne. Pracodawca musiałby w takiej sytuacji uzyskać zgodę pracownika na cofnięcie oświadczenia woli w zakresie zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia, a dopiero następnie mógłby oczekiwać, że zgodnie z umową pracownik do zakończenia okresu wypowiedzenia będzie świadczył pracę. Potwierdzeniem powyższego może być chociażby wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2005 r., wydany w sprawie o sygn. akt I PK 176/04, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że „skuteczne zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia przesądza o tym, że pracownik, który nie wyraża zgody na cofnięcie oświadczenia woli w tym przedmiocie, nie jest obowiązany do podporządkowania się poleceniom pracodawcy świadczenia pracy we wskazanym miejscu i terminie. Niezastosowanie się pracownika do takich poleceń pracodawcy nie stanowi ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 kp)”.
Istotnym jest również, że zwolnienie pracownika od pracy w okresie wypowiedzenia dopuszczalne jest jedynie za wynagrodzeniem. Przyjmuje się, że w tym przypadku pracownikowi przysługuje wynagrodzenie jak za przestój, gdyż jest on gotów do świadczenia pracy, a doznaje przeszkód w tym zakresie leżących po stronie pracodawcy. W wyroku z dnia 16 czerwca 2005 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I PK 260/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że „pracownik zwolniony przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy doznaje przeszkód w jej wykonywaniu z przyczyn dotyczących pracodawcy (art. 81 § 1 kp) i z tego tytułu przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości określonej w tym przepisie.”.
Istotnym jest również, aby to zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, dla celów dowodowych, nastąpiło na piśmie. Jest to wówczas jednostronne oświadczenie woli pracodawcy i jego cofnięcie wymaga zgody pracownika.
W praktyce zdarza się bowiem, że pracodawcy najpierw zwalniają pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, a następnie bez zgody pracownika zobowiązują go do stawienia się do pracy.
Podkreślić należy, że w okresie wypowiedzenia pracownik nadal pozostaje w stosunku pracy i jest zobowiązany doświadczenia pracy. Jeżeli natomiast pracodawca najpierw zwalnia go z obowiązku świadczenia pracy, a następnie zobowiązuje do świadczenia umówionej pracy, to jest to działanie bezprawne. Pracodawca musiałby w takiej sytuacji uzyskać zgodę pracownika na cofnięcie oświadczenia woli w zakresie zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia, a dopiero następnie mógłby oczekiwać, że zgodnie z umową pracownik do zakończenia okresu wypowiedzenia będzie świadczył pracę. Potwierdzeniem powyższego może być chociażby wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2005 r., wydany w sprawie o sygn. akt I PK 176/04, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że „skuteczne zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia przesądza o tym, że pracownik, który nie wyraża zgody na cofnięcie oświadczenia woli w tym przedmiocie, nie jest obowiązany do podporządkowania się poleceniom pracodawcy świadczenia pracy we wskazanym miejscu i terminie. Niezastosowanie się pracownika do takich poleceń pracodawcy nie stanowi ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 kp)”.
Istotnym jest również, że zwolnienie pracownika od pracy w okresie wypowiedzenia dopuszczalne jest jedynie za wynagrodzeniem. Przyjmuje się, że w tym przypadku pracownikowi przysługuje wynagrodzenie jak za przestój, gdyż jest on gotów do świadczenia pracy, a doznaje przeszkód w tym zakresie leżących po stronie pracodawcy. W wyroku z dnia 16 czerwca 2005 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I PK 260/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że „pracownik zwolniony przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy doznaje przeszkód w jej wykonywaniu z przyczyn dotyczących pracodawcy (art. 81 § 1 kp) i z tego tytułu przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości określonej w tym przepisie.”.
Zobacz także:
All rights reserved PCKP Data aktualizacji: 2023-03-06