Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych…

Organizacja związkowa to dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy, powołana do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 23.05.1991 r. o związkach zawodowych).

W świetle powołanej powyżej ustawy prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami.

Konwencja Nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych przyjęta w San Francisco dnia 9 lipca 1948 r.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

Konwencja została opublikowana w Dzienniku Ustaw z dnia 28 maja 1958 r., stała się więc częścią prawa powszechnego w Polsce. Podlega stosowaniu w przypadku kolizją z ustawą zwykłą ponieważ ratyfikowana umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

W świetle art. 2 Konwencji nr 87 pracownicy i pracodawcy, bez jakiegokolwiek rozróżnienia, mają prawo, bez uzyskania uprzedniego zezwolenia, tworzyć organizacje według swego uznania, jak też przystępować do tych organizacji, z jedynym zastrzeżeniem stosowania się do ich statutów.

Jest to przepis, na który powołało się Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych wnosząc o zbadanie konstytucyjności zapisów ustawy o związkach zawodowych.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego (publ. Dz. U. z 2015 r. poz. 791)

W dniu 02 czerwca 2015 roku Trybunał uznał, iż art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych w zakresie, w jakim ogranicza wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom wykonującym pracę zarobkową niewymienionym w tym przepisie, jest niezgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, TK stwierdził, iż art. 2 ust. 2 ustawy powołanej w punkcie 1 jest niezgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 Konstytucji.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego art. 2 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych jest zgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 Konstytucji oraz z art. 2 Konwencji (nr 87) dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych, przyjętej w San Francisco dnia 9 lipca 1948 r. (Dz. U. z 1958 r. Nr 29, poz. 125).

Z uzasadnienia K 1/13….

W swoim komunikacie opublikowanym na stronie internetowej Trybunał poparł swoje stanowisko faktem, iż konstytucyjna zasada wolności zrzeszania się w ramach związków zawodowych odnosi się do konstytucyjnego rozumienia pojęcia „pracownik”, które wykracza poza stosunek prawny łączący go z pracodawcą. TK wskazuje, iż „(…) Status pracownika powinien być oceniany przez odwołanie się do kryterium wykonywania pracy zarobkowej.

W perspektywie konstytucyjnej pracownikiem jest zatem każdy, kto wykonuje określoną pracę zarobkową, pozostaje w stosunku prawnym z podmiotem, na rzecz którego ją świadczy oraz posiada takie interesy zawodowe związane z wykonywaniem pracy, które mogą być grupowo chronione. Ustawodawca musi uwzględniać konstytucyjne rozumienie pojęcia pracownik przy określaniu zasad korzystania z wolności zrzeszania się w ustawie o związkach zawodowych. Nie może zatem w prosty sposób przenosić na grunt tej ustawy definicji pracownika przyjętej w kodeksie pracy (…)”.