Kwota wolna od potrąceń

Jedną z form ochrony dochodu pracownika przed nadmiernym rozmiarem potrąceń jest kwota wolna od potrąceń. Polega ono na wyłączeniu ustawowo określonej kwoty z możliwości dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę. Jej wysokość została określona w art. 87¹ k.p. Z przepisu tego wynika, iż kwota wolna od potrąceń jest równa kwocie:

1. minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2. 75% wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1 - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3. 90% wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1 - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.

W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych nie ma kwoty wolnej od potrąceń. Związane to jest charakterem i przeznaczeniem świadczeń alimentacyjnych. Służą one zaspokojeniu bieżących potrzeb uprawnionego, będącego członkiem najbliższej rodziny pracownika. Zaspokojenie tych potrzeb ma pierwszeństwo przed bieżącymi  potrzebami samego pracownika.

Dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wysokość kwoty wolnej od potrąceń ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Nie ma natomiast podstaw prawnych do obniżenia wysokości kwoty wolnej od potrąceń w innych sytuacjach, np. w związku z obniżeniem kwoty należnego pracownikowi wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy spowodowanej chorobą.

Jeżeli pracownik zatrudniony jest u kilku pracodawców, wysokość kwot wolnych od potrąceń ustala się odrębnie dla każdego z nich.

Kwota wolna od potrąceń w przypadku zbiegu egzekucji

Do nierzadkich należą sytuacje, gdy z wynagrodzenia pracownika prowadzona jest egzekucja świadczeń alimentacyjnych i niealimentacyjnych. W takim przypadku powstaje wątpliwość co do zakresu kwoty wolnej od potrąceń.

Rzeczona kwestia stała się przedmiotem rozważań Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W piśmie z dnia 2 września 2014 r. Ministerstwo uznało, iż w przypadku zbiegu potrąceń należności alimentacyjnych oraz niealimentacyjnych, w pierwszej kolejności pracodawca powinien potrącić należności alimentacyjne. Potrącenie następuje w granicach trzech piątych wynagrodzenia, bez kwoty wolnej od potrąceń. Dopiero po potrąceniu sum należnych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych możliwe jest potrącenie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie innych należności niż świadczenia alimentacyjne. Co prawda, potrącenie następuje również w granicach trzech piątych wynagrodzenia, ale do wysokości kwoty wolnej od potrąceń.

W doktrynie można również spotkać się z poglądem, iż w razie zbiegu wszystkich tytułów do egzekucji z wynagrodzenia, należy stosować najniższą z kwot wolnych od potrąceń. Pozwala to bowiem na dokonanie potrącenia na poczet każdej z dochodzonych należności. Stanowisko to jest jednak odosobnione. Więcej zwolenników ma pogląd zaprezentowany przez Ministerstwo Pracy.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl