System zadaniowego czasu pracy

System zadaniowego czasu pracy może zostać wprowadzony, gdy jest to uzasadnione: rodzajem pracy, jej organizacją lub miejscem wykonywania pracy (art. 140 zd. 1 k.p.).

Czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań ustalany jest przez pracodawcę w porozumieniu z pracownikiem, przy czym ustalając czas ich realizacji pracodawca winien mieć na względzie wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 k.p. (art. 140 zd. 2 k.p.). Przepis art. 129 § 1 k.p. stanowi, iż czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Tym samym zadania muszą być ustalone w sposób umożliwiający ich wykonanie w ramach powszechnie obowiązujących norm czasu pracy.

Co więcej, zakres zadań powinien być adekwatny do wymiaru etatu. Pracodawca nie może go ustalić na poziomie wyższym niż wynikający z wymiaru zatrudnienia.

Dopuszczalność pracy w godzinach nadliczbowych

Pracę w godzinach nadliczbowych stanowi praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy (art. 151 § 1 zd. 1 k.p.). Jest ona dopuszczalna w następujących sytuacjach:

1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2. szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 151 § 1 in fine k.p.).

Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym (art. 151 § 3 k.p.). W aktach prawa wewnętrznego, np. regulaminie pracy, maksymalna ilość godzin nadliczbowych może przewyższać przedmiotowy limit. Jednakże powinien on zostać ustalony z uwzględnieniem art. 131 § 1 k.p. W myśl tego przepisu tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje prawo do rekompensaty. Może przybrać ona postać czasu wolnego albo dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.

Praca nadliczbowa w zadaniowym systemie czasu pracy

Co do zasady, praca nadliczbowa w zadaniowym systemie czasu pracy nie wystąpi, pod warunkiem iż pracodawca prawidłowo stosuje ten system czasu pracy i należycie wyznacza zadania pracownikowi, tj. w takim rozmiarze, aby możliwe było ich wykonanie w normalnym czasie pracy. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 1999 r., „zlecanie pracownikowi zadań, których wykonanie w normalnym czasie pracy jest niemożliwe, trzeba przy tym kwalifikować jako równoznaczne z poleceniem świadczenia pracy w czasie przekraczającym normy czasu pracy” (zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999 r., sygn. akt I PKN 181/99).

Oceniając, czy pracownik zatrudniony w zadaniowym systemie czasu pracy wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych, odnieść się należy do obiektywnej możności wykonania zadań w ramach powszechnie obowiązujących norm czasu pracy. Jeżeli pracownik wykonywał zlecone zadania z przekroczeniem norm czasu pracy określonych w art. 129 k.p., lecz było to spowodowane przede wszystkim swobodą w wykonywaniu obowiązków pracowniczych bądź nieefektywnym gospodarowaniem czasem przeznaczonym na wykonywanie obowiązków pracowniczych, praca wykonywana z przekroczeniem tych norm nie będzie stanowiła pracy nadliczbowej.

Mając na względzie powyższe, w doktrynie bardzo często wskazuje się na konieczność konsultowania się przez pracodawcę z pracownikiem co do możliwości realizacji zadań. Pozwala to na ustalenie, czy przekroczenie norm czasu pracy stanowi pracę nadliczbową, czy też jest wynikiem okoliczności leżących po stronie pracownika.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl