Podstawę wyłączenia odpowiedzialności pracownika za szkody wyrządzone pracodawcy stanowi art. 117 § 2 k.p. Z przepisu tego wynika, iż pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.

Użyty w art. 117 § 2 k.p. zwrot „pracownik nie ponosi ryzyka” oznacza, iż pracownikowi nie można przypisać winy za powstanie szkód, które są normalnym następstwem działalności pracodawcy. Pracownik nie ponosi zatem ryzyka związanego z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą. Ryzyko to ponosi wyłącznie pracodawca, a jego skutków nie może scedować na pracownika (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1998 r., sygn. akt I PKN 49/98).

Z analizowanego przepisu wynika, iż pracownik dokonujący w imieniu pracodawcy typowych czynności prawa pracy, które pozostają w normalnym związku z działalnością pracodawcy, nie powinien być obarczony ryzykiem prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Nie będzie to miało jednak miejsca, jeżeli podejmowane czynności były oczywiście sprzeczne z przepisami prawa, a wynikająca z nich szkoda pozostawała w normalnym, tj. adekwatnym, związku przyczynowym z bezprawnym ich dokonywaniem przez pracownika (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2007 r., sygn. akt I PK 252/06).

Wyłączenie odpowiedzialności pracownika obejmuje w szczególności działania podejmowane w granicach dopuszczalnego ryzyka. Tym samym wyłączona jest odpowiedzialność pracownika za wyniki działalności pracodawcy, której prowadzenie  związane jest z wystąpieniem elementu niepewności co do rezultatu działania, np. przy prowadzeniu działalności doświadczalnej, eksperymentalnej, prototypowej.

Przyjmuje się, iż pracownik działa w granicach dopuszczalnego ryzyka, jeżeli jego zachowanie spełnia  następujące przesłanki:

1. celem działania pracownika jest dobro pracodawcy,
2. występuje zgodność przewidywań z regułami doświadczenia życiowego,
   a w przypadkach skomplikowanych – ze stanem wiedzy w danej dziedzinie,
3. prawdopodobieństwo powodzenia eksperymentu przewyższa możliwość wystąpienia szkody, a wielkość oczekiwanych korzyści przewyższa wysokość ewentualnej szkody.

Nie ponosi także ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka, pracownik, któremu powierzono mienie pracodawcy z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się (art. 117 § 2 k.p. w zw. z art. 127 k.p.). Kwestia ta stała się przedmiotem rozważań judykatury. Przykładowo w wyroku z dnia 14 marca 1975 r., sygn. akt II PR 187/74, Sąd Najwyższy uznał, iż brak warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia, będący wynikiem trudności organizacyjnych, stanowi element ryzyka związanego z działalnością zakładu, którego to ryzyka pracownik nie ponosi na podstawie art. 117 § 2 k.p.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl