Art. 153 § 1 kodeksu pracy statuuje zasadę, w myśl której pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy w życiu uzyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze stanowiącym 1/12 urlopu przysługującego po przepracowaniu roku. Oznacza to, iż w roku kalendarzowym, w którym pracownik po raz pierwszy w życiu podjął pracę, musi on przepracować pełen miesiąc, aby uzyskać prawo do urlopu wypoczynkowego. Nie uzyska on zatem prawa do urlopu wypoczynkowego w razie przepracowania tylko części miesiąca.

Prawo do kolejnych urlopów wypoczynkowych pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 153 § 1 kodeksu pracy).

W przypadku ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego, pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Jak wynika bowiem z art. 151¹ § 1 kodeksu pracy, w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, u dotychczasowego pracodawcy przysługuje mu urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy. Natomiast u kolejnego pracodawcy ma on prawo do urlopu w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego bądź do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

Jeżeli pracownik przed ustaniem stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy wykorzystał urlop wypoczynkowy w wymiarze wyższym niż wynikający z zasady proporcjonalności, u kolejnego pracodawcy przysługuje mu urlop w odpowiednio niższym wymiarze. Jednakże łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców (art. 151¹ § 1 kodeksu pracy).

Ustalając prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym niepełny kalendarzowy miesiąc pracy należy zaokrąglić w górę do pełnego miesiąca (art. 155^2a § 2 kodeksu pracy).

Jeżeli ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie takiego stosunku u kolejnego pracodawcy nastąpiło w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonać należy u dotychczasowego pracodawcy (art. 155^2a § 3 kodeksu pracy).

Miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracowników (art. 155^2a § 1 kodeksu pracy).