W myśl art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252 ze zm.) jednym z warunków niezbędnych do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego jest udowodnienie określonego okresu uprawniającego do emerytury, ustalonego zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t.: Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Z kolei art. 5 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, normujący ustalanie prawa do emerytury płatników składek zobowiązanych, z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, stanowi, że przy ustalaniu tego prawa nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie. Z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych wynika, że warunek posiadania co najmniej 40 lat okresu uprawniającego do emerytury osoba dochodząca świadczenia przedemerytalnego powinna spełnić do dnia rozwiązania stosunku pracy. Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia z dnia 15 kwietnia 2011 r. (I UK 375/10) potwierdził powyższą regułę i orzekł, że okres uprawniający do emerytury w art. 2 ust. 2 ustawy z 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych to okres, za który zostały opłacone składki. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że istota rozpatrywanego zagadnienia prawnego sprowadza się do wyjaśnienia treści pojęcia „okres uprawniający do emerytury” w art. 2 ust. 2 powołanej wyżej ustawy. W tej kwestii z literalnego brzmienia art. 5 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych wynika, że chodzi tu o okres, za który zostały opłacone składki. Tak rozumiany okres uprawniający do emerytury musi istnieć, jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, do dnia rozwiązania stosunku pracy, co stwierdza organ rentowy przy jego ustalaniu. Nie jest więc dopuszczalne uznanie, że okres wymagany przez ten przepis może obejmować czas, w którym wnioskodawca podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu bez uiszczania należnych składek.

Możliwość taka została wyraźnie i dobitnie wyłączona w art. 5 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Reguła ta jest w pełni zrozumiała. W przypadku osób, które są zobowiązane do opłacania składek na własne ubezpieczenie społeczne, jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, nie ma powodu włączania do okresu uprawniającego do emerytury okresu obowiązkowego ubezpieczani (istnienia obowiązku opłacania składki), za który płatnik składek nie płacił. Wynika to stąd, że wskazane osoby są jednocześnie ubezpieczonymi i płatnikami składek w rozumieniu odpowiednio art. 4 pkt 1 i pkt 2 lit. d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zobacz szkolenie:

• Zmiany i nowości w przepisach prawa pracy