Jesteśmy czesko-polską firmą działającą w branży budowlanej z siedzibą w polskim Cieszynie. Jest to spółka-córka macierzystej spółki działającej na terytorium Republiki Czeskiej z siedzibą w Ostrawie. Chcemy zatrudnić fachowca, obywatela polskiego, który pomoże nam rozwinąć działalność spółki w zakresie pozyskiwania klientów. Czy w zawartej z nim umowie o pracę, która w całości będzie realizowana na terytorium Polski możemy wybrać prawo czeskie jako prawo właściwe? Byłoby to dla nas o tyle wygodne, iż osobą odpowiedzialną w naszej firmie za sprawy kadrowe, podobnie jak i w spółce-matce jest ta sama osoba, specjalizująca się w czeskim prawie pracy. Jeżeli to rozwiązanie sprawdzi się w praktyce, to chcielibyśmy, aby klauzula wyboru prawa czeskiego znalazła się w każdej z umów o pracę zawartych i zawieranych w przyszłości z pracownikami naszej firmy.
Zasadniczym aktem regulującym zasady dotyczące ustalania prawa właściwego dla umowy o pracę w niemal wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Danii, które stosują w tym zakresie Konwencję Rzymską) jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008 z dnia 17.06.2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Dz. Urz. UE z 2008 r., L Nr 177, s. 6 i nast.), tzw. Rzym I.
Jedną z kardynalnych zasad wyrażonych w treści przedmiotowego aktu prawnego jest zasada swobodnego wyboru prawa właściwego dla umowy podlegającej przepisom tego aktu (zob. art. 3 Rzym I).
Rozporządzenie pozwala na dokonanie wyboru prawa obcego również dla umowy o charakterze typowo krajowym, tzn. realizowanej wyłącznie na terytorium jednego państwa, innego niż państwo, którego prawo zostało wybrane. Zasadniczo więc dopuszczalne byłoby wybranie prawa czeskiego dla umowy o pracę w całości realizowanej wyłącznie na terytorium Polski. Przy czym należy jednak zastrzec, że dokonany w takich warunkach wybór nie wyłączy stosowania bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa państwa, na którego obszarze umowa zawierająca klauzulę wyboru prawa obcego będzie realizowana (zob. art. 3 ust 3 Rzym I). Tym samym, w sytuacji przedstawionej w zapytaniu, polskie przepisy o charakterze bezwzględnie obowiązującym za każdym razem znajdą zastosowanie przed normami zawartymi w prawie czeskim. Te ostatnie dojdą do głosu wyłącznie w zakresie, w jakim będą przewidywały korzystniejsze dla pracownik rozwiązania od przyjętych w polskim prawie, jak również w zakresie kwestii uregulowanych w polskim prawie w oparciu o przepisy o charakterze dyspozytywnym.
Ponadto należy wspomnieć o tym, że zasada swobody wyboru prawa doznaje dalszych ograniczeń w sferze stosunków pracy. Mianowicie, w myśl art. 8 Rzym I, wybór prawa właściwego dla umowy o pracę nie może doprowadzić do pozbawienia pracownika ochrony przewidzianej w przepisach systemu prawnego państwa, którego prawo znalazłoby zastosowanie, gdyby wyboru nie dokonano. Właściwe w tego typu sytuacji prawo określa art.8 ust 2-4 Rzym I. Reguły te mają przeciwdziałać praktyce tzw. forum shopping, przejawiającej się w swoistej ucieczce do systemu prawnego gwarantującego korzystniejsze rozwiązania dla pracodawcy kosztem uszczuplenia pracowniczych uprawnień.
Szerzej na ten temat przeczytaj w: „Prawo właściwe dla umowy o pracę”.
W świetle art. 8 Rzym I, specyfika zadań, które miałby realizować pracownik, o którym mowa w zapytaniu wykazuje najściślejszy związek z Polską, która będzie państwem, w którym zazwyczaj będzie on świadczył pracę w rozumieniu art. 8 ust. 2 Rzym I.
Mając na uwadze przedstawione uwarunkowania, wybór prawa czeskiego w analizowanym przypadku nie byłby korzystnym rozwiązaniem. W praktyce bowiem prawo to znajdowałoby zastosowanie w jedynie w niewielkim zakresie.
