Jeżeli wniosek o jedno z wyżej wymienionych świadczeń składa osoba, która nie ma ustalonego kapitału początkowego, organ rentowy – na podstawie wniosku o świadczenie – jest zobowiązany do wszczęcia postępowania również w sprawie ustalenia kapitału początkowego.

Jeżeli wnioskodawca nie dołączył do wniosku o emeryturę wniosku o ustalenie kapitału początkowego – organ rentowy oblicza podstawę wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem najkorzystniejszego wariantu, wynikającego z art. 15 ust. 6 oraz art. 174 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t.: Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.). Zatem podstawa wymiaru kapitału początkowego ustalana jest z kolejnych 10 lat kalendarzowych, z ostatnich 20 lat kalendarzowych z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. lub z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia przypadającego przed dniem 1 stycznia 1999 r.