Zarządzanie czasem pracy przy stosowaniu zmianowej organizacji pracy jest niewątpliwie o wiele trudniejsze niż ma to miejsce przy pracy realizowanej z zastosowanie tylko jednej zmiany. W rozkładzie zmianowym może się na przykład zdarzyć, że pracownik będzie świadczył pracę dwukrotnie w ramach jednej doby kalendarzowej (np. jednego dnia na zmianie od 22.00 do 6.00, po czym ponownie rozpocznie wykonywanie pracy w dniu, w którym kończył pracę, o godzinie 22.00). Jak w takim przypadku należy udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego, gdy wystąpi z wnioskiem określając termin rozpoczęcia urlopu poprzez wskazanie daty kalendarzowej?

Przy zapewnieniu obsady stanowiska pracy, które musi funkcjonować przez 24 godziny na dobę, nieuniknione jest stosowanie zmian, które będę obejmowały fragmenty dwóch różnych dób kalendarzowych. Tak jak to ma miejsce w przypadku zmiany wskazanej powyżej.

Wątpliwości wielu praktyków budzi w tej sytuacji technika udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego. W praktyce można spotkać w tej kwestii dwa, skrajnie różne poglądy. Zgodnie z pierwszym udzielenie pracownikowi w danej dobie kalendarzowej urlopu wypoczynkowego powoduje usprawiedliwienie jego nieobecności we wszystkich godzinach, jakie miał przepracować w danej dobie kalendarzowej, a więc zarówno pracy zaplanowanej od godziny 0.00 do godziny 6.00, jak również pracy od godziny 22.00 do godziny 24.00. Takie pogląd ignoruje jednak całkowicie zasadnicze pojęcie dla zarządzania czasem pracy w naszym porządku prawnym, jakim jest pojęcie „doby pracowniczej”. Oparcie rozstrzygnięcia interesującej nas kwestii na konstrukcji doby pracowniczej prowadzi bowiem do wniosku, że wnioskowania pracownika o udzielenie urlopu w danym dniu dotyczy tylko dób pracowniczych, które rozpoczynają się w danym dniu kalendarzowym, a nie obejmuje dób pracowniczych rozpoczętych w poprzedniej dobie kalendarzowej, które tylko kończą się w dobie kalendarzowej objętej wnioskiem urlopowym pracownika. Słuszność drugiego z przedstawionych poglądów znalazła potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Otóż zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r. (sygn. II PK 116/10, publik. M.P.Pr. 2011/3/145-147) o początku urlopu decyduje rozkład czasu pracy pracownika, a w konsekwencji znaczenie ma początek kolejnej doby pracowniczej, a nie ta sama doba kalendarzowa. Sąd uzasadniając wskazane orzeczenie uznał, że możliwa jest sytuacja, w której pracownik w jednym dniu kalendarzowym pracował i jednocześnie rozpoczynał wykorzystywanie urlopu wypoczynkowego. W konsekwencji o początku urlopu wypoczynkowego pracownika decyduje jego rozkład czasu pracy w dniu, w którym następuje rozpoczęcie urlopu, a nie początek doby kalendarzowej, która jest pierwszym dniem urlopu wypoczynkowego.

Zobacz szkolenia:

• Przegląd wydarzeń kadrowych 2012