Ograniczenia terminowego zatrudnienia od 01.01.2012 roku/polskie regulacje antykryzysowe 2009 – 2011

W świetle aktualnie obowiązującego art. 25¹ kodeksu pracy zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca. W „liczniku” uwzględnia się także tzw. aneksy wydłużające aktualną umowę o pracę.

Przypominając natomiast art. 13 ustawy z dnia 1 lipca 2009r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców należy podkreślić, iż przepis ten ograniczał terminowe zatrudnienie w oparciu o drugą z wymienionych w Dyrektywie form. W świetle bowiem tego artykułu okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie mógł przekraczać 24 miesięcy.

Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2013 r. oraz z dnia 22 lipca 2013 r.

W pierwszym z orzeczeń (II PK 149/12, OSNP 2013/21-22/246) SN uznał, iż „umowa o pracę na czas określony ulega rozwiązaniu z upływem 24 miesięcy zatrudnienia na jej podstawie (bądź na podstawie kolejnych umów na czas określony), licząc od dnia wejścia w życie ustawy antykryzysowej (…). Jeżeli natomiast pracownik nadal, po dniu rozwiązania stosunku pracy, kontynuuje to zatrudnienie, należy przyjąć, że doszło do nawiązania stosunku pracy poprzez tzw. dopuszczenie do pracy. (…) Wobec wyczerpania limitu czasowego, przez jaki strony mogą pozostawać w terminowym stosunku pracy, doszło do nawiązania umowy na czas nieokreślony”.

W uzasadnieniu wyroku z 22.07.2013 r. (III PK 75/12, LEX 1402639) odnajdziemy natomiast stwierdzenia negujące argumentację prawną orzeczenia z 18 stycznia 2013 r. Zdaniem bowiem sądu bardziej przekonywająca jest „wykładnia, według której oznaczony w umowie o pracę termin jej rozwiązania uważa się za niezastrzeżony, jeżeli przekracza on 24 miesiące (…)”, ponieważ gwarantuje to ochronę pracownika od dnia zawarcia umowy.

Uchwała SN z dnia 23 września 2014 r.

Niewątpliwie najistotniejszym orzeczeniem jest uchwała z września br. wydana w składzie 7 sędziów (III PZP 2/14). SN stwierdził w niej wprost, iż przekroczenie 24-miesięcznego okresu zatrudnienia, o którym mowa w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony.

Warto dodać, iż powyższa uchwała jest odpowiedzią na zapytanie prejudycjalne „czy skutkiem przekroczenia 24-miesięcznego okresu zatrudnienia określonego w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorstw (…) jest rozwiązanie umowy o pracę na czas określony, a w razie kontynuowania zatrudnienia, nawiązanie stosunku pracy na czas nieokreślony przez tzw. dopuszczenie do pracy, czy też przekształcenie umowy o pracę na czas określony już w dniu jej zawarcia w umowę na czas nieokreślony?”.