Stosownie do dyspozycji art. 6 ust 1 pkt 4  ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. u. z 2015 r. poz.121 z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące na terytorium RP pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Na podstawie art. 6 ust 4 powołanej ustawy przedmiotowemu obowiązkowi nie podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie ww. umów, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami – do ukończenia 26 roku życia.

Zgodnie z art. 2 ust 5 i 18k ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012r., poz. 572 z późn. zm.), zwanej dalej ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym, studentem jest osoba kształcąca się na studiach pierwszego stopnia (licencjat, inżynier), drugiego stopnia (magister) lub jednolitych studiach magisterskich.                   

Jak wynika z art. 167 ust 2 i 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, osoba posiada status studenta do dnia ukończenia studiów, czyli złożenia egzaminu dyplomowego, dla  kierunku lekarskiego, lekarsko – dentystycznego i weterynaryjnego – do daty złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a w przypadku  kierunku farmacja – do daty zaliczenia ostatniej praktyki przewidzianej w planie studiów. Traci status studenta także osoba skreślona z listy studentów.

Zgodnie z art. 167 ust. 2a ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia. Prawa studenta nie są jednak równoznaczne z posiadaniem statusu studenta, który dana osoba traci w dniu złożenia egzaminu dyplomowego. W takiej sytuacji w okresie pomiędzy ukończeniem studiów I stopnia, a przyjęciem w poczet studentów uczelni i złożeniem ślubowania na studia II stopnia, obowiązek ubezpieczeń należy ustalić na zasadach ogólnych. Zleceniodawca powinien dokonać zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wypadkowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego (ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny),  o ile osoba ta nie posiada innego tytułu do ww.  ubezpieczeń, zwalniającego z tego obowiązku.

Studentami w myśl powołanych przepisów nie są uczestnicy studiów doktoranckich i podyplomowych, bez względu na wiek. Dlatego za takie osoby zawsze należy naliczać i potrącać z wynagrodzeń należne składki ZUS.