Rodzaj pracy

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy związanych z zatrudnieniem pracownika jest zaznajomienie go z zakresem ich obowiązków, co wynika jednoznacznie z art. 94 pkt 1 kodeksu pracy. Sam rodzaj pracy powinien być podany w treści umowy o pracę, taki bowiem wymóg został określony w art. 29 § 1 pkt 1 kodeksu pracy. Czym jednak jest i jak może być wskazany?

W orzeczeniu z 09.03.2011 r. wydanym w sprawie II PK 225/10 Sąd Najwyższy uznał, iż „rodzaj pracy może być ustalany rozmaicie, z tym, że powinien być on określony w taki sposób, by można było z niego wnosić o związanych z nim powinnościach pracownika”. Zdaniem Sądu rodzaj pracy może być określony
w umowie o pracę jako:

• stanowisko,
• funkcja,
• zawód,
• specjalność,
• charakter pracy lub czynności, które mają być wykonywane przez pracownika.

W rozumieniu słownikowym (PWN) rodzaj to „gatunek czegoś wyróżniany ze względu na pewne cechy” Cechami w przypadku pracy będą czynności wchodzące w zakres obowiązków pracownika.

Stanowisko pracy

SN w sprawie o sygn. II PK 225/10 powołuje się na dwa główne znaczenia określenia pojęcia „stanowisko pracy”. Po pierwsze, pojęcie to bywa używane zamiennie lub obok rodzaju wykonywanej pracy i jako takie stanowi „ogół czynności organicznie związanych z tym stanowiskiem (zestaw jego funkcji)”.

Po drugie, może natomiast oznaczać „element struktury organizacyjnej zakładu pracy (w znaczeniu przedmiotowym), jej najmniejszą jednostkę o określonym celu i zakresie działania”. Jest to więc w ocenie Sądu Najwyższego „część przestrzeni lub powierzchni wraz z niezbędnymi zasobami przeznaczonej do pracy jedno lub kilkuosobowego zespołu ludzi; organiczne zespolenie środków pracy, przedmiotów pracy i wykonawców; warsztat i miejsce pracy”.

Uzasadniając swoje orzeczenie z 4 września 2007 r. (I PK 92/07) SN stwierdził, iż stanowisko pracy jest elementem struktury organizacyjnej zakładu pracy. Wyrok dotyczył bezpośrednio pozorności likwidowanego stanowiska pracy, niemniej jednak Sąd zawarł w nim pojęcie „stanowiska pracy”.

Ponadto, SN wskazał, iż „sama zmiana nazwy stanowiska pracy, przy zachowaniu dotychczasowego zakresu czynności, nie uzasadnia wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy, polegających na zmianach organizacyjnych związanych z restrukturyzacją zakładu”. Wyrok dotyczy konkretnej sytuacji, niemniej jednak Sąd rozróżnił i rozdzielił pojęcia „stanowisko pracy” oraz „rodzaj pracy” (zakres wykonywanych czynności).

Podsumowując…

Mając na uwadze powyższe regulacje oraz interpretacje należy podkreślić, iż zasadniczo stanowisko jest pojęciem odrębnym od rodzaju wykonywanej pracy. Trafnie podsumował zależność między jednym a drugim sformułowaniem Sąd Najwyższy w wyroku wydanym w sprawie II PK 225/10 stwierdzając, iż „rodzaj pracy pokrywa się ze stanowiskiem jedynie w przypadkach określonych indywidualnie, co ma miejsce w odniesieniu do stanowisk kierowniczych i samodzielnych. W innych przypadkach ten sam rodzaj pracy z reguły można wykonywać na różnych stanowiskach”.