Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego (jako absencji) bez przyczyny przysługuje wyłącznie pracownicy – matce dziecka, w przypadku natomiast rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego przysługuje pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko.

Druga okoliczność uprawnia do wykorzystania po dniu powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji pozostałej części urlopu macierzyńskiego przez pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika - innego członka najbliższej rodziny także w sytuacji matki dziecka nieobjętej ubezpieczeniem albo nieposiadającej tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem (nowy art. 180 § 15 kodeksu pracy).

Sytuacja….typowa

W pierwszym przypadku skorzystanie z uprawnienia rezygnacji z urlopu macierzyńskiego nie wymaga wystąpienia ze strony matki dziecka konkretnego powodu ani okoliczności. Zgodnie bowiem z art. 180 § 4 kodeksu pracy
w brzmieniu od 02.01.2016r. pracownica ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Wymagany jest więc ściśle określony upływ czasu (14 tygodni urlopu macierzyńskiego) oraz dodatkowo deklaracja zaopiekowania się dzieckiem przez:

• pracownika – ojca wychowującego dziecko (wykorzystującego pozostałą część urlopu macierzyńskiego) lub
• ubezpieczonego - ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

Sytuacja….wyjątkowa

Nietypowość drugiego przypadku wynika z faktu niezdolności matki dziecka do samodzielnej egzystencji. Jest to konkretny przypadek, który będzie wymagał udokumentowania przez matkę stosownym orzeczeniem. Ustawodawca ogranicza jednak dopuszczalność takiej rezygnacji do upływu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Dopiero bowiem po tym czasie (art. 180 § 6 kodeksu pracy) pracownica będzie mogła zrezygnować z pozostałej części urlopu macierzyńskiego. Także i w tym przypadku wymagana jest konieczność zagwarantowania opieki przez:

• pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika - innego członka najbliższej rodziny;
• ubezpieczonego - ojca dziecka albo ubezpieczonego - innego członka najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

Tryb rezygnacji

Zarówno w pierwszej, jak i drugiej sytuacji ustawodawca wymaga określonych zachowań zarówno ze strony matki dziecka (jako rezygnującej), jak i osoby, która będzie opiekowała się dzieckiem w następującym po tej rezygnacji okresie, a mianowicie:

• pracownica składa pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy – dołączając wymagane dokumenty.
• osoba wykorzystująca pozostałą część urlopu składa pisemny wniosek min. 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu – dołączając dokumenty.