W 2013 roku ustawodawca dwukrotnie zmodyfikował przepisy odnoszące się do urlopów wychowawczych. Zmiany dotyczyły m.in. zwiększenia liczby części, w których urlop może być wykorzystany, wydłużenia czasu na wykorzystanie urlopu czy też zakazu przenoszenia – co do zasady – 1 miesiąca urlopu wychowawczego na drugiego z rodziców. Nowela z 26.07.2013 r. wprowadzała również szczególne przepisy przejściowe, które dotyczyły sytuacji prawnej pracowników, którzy rozpoczęli wykorzystywanie urlopu wychowawczego pod rządami dotychczasowego stanu prawnego.

Podstawowe zasady udzielania urlopów wychowawczych

Wynikają z działu ósmego kodeksu pracy „Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem”, a konkretnie z art. 186 - 186⁸ kodeksu pracy. Urlop jest udzielany na pisemny wniosek pracownika zatrudnionego co najmniej 6 miesięcy (do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia). Co do zasady wymiar urlopu wynosi 35 miesięcy (1 miesiąc nieprzenoszalny), wyjątki zostały określone w art. 186 § 9 i § 10 kodeksu pracy. Obydwoje rodzice/opiekunowie dziecka mogą korzystać z urlopu przez okres nieprzekraczający 4 miesięcy. W trakcie trwania urlopu wychowawczego obowiązuje ochrona trwałości zatrudnienia, z wyłączeniem rozwiązania dyscyplinarnego lub upadłości / likwidacji zakładu pracy.

Jednoczesne korzystanie w urlopu wychowawczego według przepisów przejściowych…

W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. z 5 września 2013 r., poz. 1028.) rodzice lub opiekunowie dziecka, którzy do dnia wejścia w życie ustawy jednocześnie korzystali z urlopu wychowawczego na dane dziecko, od dnia wejścia w życie ustawy mają prawo do jednoczesnego korzystania z takiego urlopu w wymiarze stanowiącym różnicę między wymiarem określonym w art. 186 § 6 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, a wymiarem urlopu wychowawczego wykorzystanym jednocześnie na dane dziecko.

…w praktyce…

Oznacza to, iż rodzicom/opiekunom dziecka, którzy przed zmianą skorzystali z części wspólnej urlopu wychowawczego, od 01 października 2014 r. przysługuje tzw. wyrównanie do 4 miesięcy. Jeśli do tego momentu skorzystali z 2 miesięcy – pozostały im do wykorzystania 2 miesiące, jeśli natomiast przebywali na urlopie wychowawczym jednocześnie przez 3 miesiące – od 01.10.2013r. mają jeszcze jeden dodatkowy wspólny miesiąc.

Dotyczy to oczywiście urlopów wychowawczych trwających w dniu wejścia w życie zmian.

Przepisy przejściowe dotyczące ilości części wykorzystanego urlopu wychowawczego

Jak wynika z art. 2 ust. 2 powołanej powyżej ustawy nowelizującej kodeks pracy, rodzice lub opiekunowie dziecka, którzy do dnia wejścia w życie ustawy korzystali z urlopu wychowawczego na dane dziecko w częściach, od dnia wejścia w życie ustawy mają prawo do wykorzystania takiego urlopu w liczbie części stanowiącej różnicę między liczbą części określoną w art. 186 § 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, a liczbą części urlopu wychowawczego wykorzystaną na dane dziecko.

….praktycznie

Nowela kodeksu pracy wprowadza więc przejściowe rozwiązanie dla rodziców korzystających z urlopu wychowawczego w dniu 01.10.2013r. Jeżeli urlop był już przez rodziców dzielony na części, od dnia 01 października 2013 r. przysługuje im wyrównanie do ilości niewykorzystanych części. Przykładowo – jeśli urlop wychowawczy był brany 3-krotnie (w trzech częściach) – od dnia 01.10.2013r. rodzicom przysługują jeszcze 2 części urlopu wychowawczego, jeśli oczywiście chcieliby go podzielić. Jeżeli urlop wychowawczy był już podzielony na 4 części, rodzice mogą „dobrać” jeszcze jedną część urlopu wychowawczego.