Jedną reguł wynikających z regulacji kodeksowych odnoszących się do równego traktowania w zatrudnieniu jest prawo pracownika do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości.
Ustawodawca dookreślił, iż prawo do jednakowego wynagrodzenia obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia bez względu na ich nazwę i charakter oraz inne świadczenia przyznawane pracownikom w formie pieniężnej lub innej formie niż pieniężna. Przyznanie prawa do jednakowego wynagrodzenia za pracę możliwe jest zatem w dwóch sytuacjach: przy wykonywaniu jednakowej pracy lub pracy o jednakowej wartości.
O ile art. 18 3c kodeksu pracy do prac o jednakowej wartości zalicza pracę, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym jak również o porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku, o tyle ustawodawca nie zdefiniował pojęcia jednakowej pracy. Według słownika języka polskiego „jednakowy” znaczy „taki sam”. Stąd udzielenie odpowiedzi na pytanie, kiedy mamy do czynienia z jednakową pracą musi opierać się na kryteriach ocennych, które winny dotyczyć np. jednakowego sposobu wykonywania pracy tożsamego rodzaju.
Wydaje się, że z jednakową pracą będziemy mieli do czynienia zawsze gdy pracownicy wykonują pracę na tych samych stanowiskach pracy. Ustalenie, że spełnione są przesłanki wykonywania pracy jednakowej lub pracy o jednakowej wartości prowadzi do wniosku, że w tym przypadku zastosowanie znajdzie powołana wyżej regulacja wskazującą na prawo pracownika do jednakowego wynagrodzenia za taką pracę.
W przypadku zatrudniania pracowników na tych samych stanowiskach lub wykonywaniu przez pracowników pracy o jednakowej wartości prawo do wynagrodzenia winno być oparte na poziomie wynikającym z regulaminu wynagradzania określającego stawki wynagrodzenia pomiędzy wartością minimalną a maksymalną na tych stanowiskach. Tym samym jeżeli poziom stawki wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na tych samych stanowiskach mieści się w wartościach określonych w tych regulacjach, pracodawca realizuje zasadę wyrażoną w art. 18 3c kodeksu pracy.
Fakt samego wykonywania takich samych obowiązków nie powoduje automatycznie prawa do wynagrodzenia w jednakowej wysokości. Gdyby interpretować w ten sposób przywołaną regulację, każdy pracownik wykonujący te same obowiązki miałby zagwarantowane prawo do takiej samej wysokości wynagrodzenia. W ten sposób pracodawca pozbawiony byłby możliwości oceny pracy poszczególnych pracowników zatrudnionych na takich samych stanowiskach i tym samym nie miałby prawa do kształtowania wynagrodzenia stanowiącego ekwiwalent za pracę w różnych wysokościach przyjmując, iż jedną z przesłanek różnicujących ich warunki wynagrodzenia byłby np. staż pracy, kwalifikacje, efektywność jej wykonywania czy inne kryteria oceny ich pracy, których stosowanie wobec wszystkich pracowników pozwoliłoby na kształtowanie prawidłowej polityki finansowej oraz stanowiłoby także funkcję motywująca pracowników do wykonywania pracy zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy.
Tak interpretowana norma prowadziłaby do konstatacji, iż jedyną przesłanką jednakowego wynagrodzenia jest wykonywanie jednakowej pracy bez względu na to w jaki sposób jest ona świadczona, z jakim wynikiem, przy jakim nakładzie pracy.
W tym stanie rzeczy rodzi się pytanie: kiedy prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę może być naruszone? Z takimi przypadkami zetkniemy się wtedy, gdy pracodawca nie przedstawi dowodów, iż stosuje te same kryteria oceny pracy pracowników i w oparciu o nie praca na tych samych stanowiskach wynagradzana jest w różnej wysokości. Ochrona przewiedziona w kodeksie pracy przyznaje prawo pracownikowi do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z powodu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu w zakresie ustalania prawa do wynagrodzenia. Jedynie rozstrzygnięcie Sądu wskazujące, iż doszło do naruszenia prawa może przyznać pracownikowi odszkodowanie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Zobacz szkolenie:
