Prawo pracodawcy, obowiązek pracodawcy

Art. 167¹ k.p. przyznaje pracodawcy uprawnienie do udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia. Prawo pracodawcy rodzi po stronie pracownika obowiązek wykorzystania urlopu wypoczynkowego udzielonego mu w trybie art. 167¹ k.p. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 kwietnia 2011 roku, udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia (art. 167¹ k.p.) zależne jest jedynie od woli pracodawcy, której pracownik nie może się sprzeciwić (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2011 r., II PK 302/10).

Skorzystanie z uprawnienia z art. 167¹ k.p. wynika jedynie z woli pracodawcy. Jest ono niezależne od tego, która strona stosunku pracy złożyła wypowiedzenie umowy o pracę, a także od długości okresu wypowiedzenia. Nie ma tutaj również znaczenia określony w planie urlopów lub ustalony przez pracodawcę w porozumieniu z pracownikiem termin wykorzystania urlopu.

Pracodawca decyduje, na jaki okres zostanie udzielony urlop wypoczynkowy. Może on obejmować zarówno całość okresu wypowiedzenia, jak i jego część.

Urlop zaległy i bieżący czy tylko bieżący?

Pracodawca może zobowiązać pracownika do wykorzystania w okresie wypowiedzenia zarówno urlopu bieżącego, jak i zaległego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2003 r., I PK 403/02). Użyty w przepisie art. 167¹ k.p. zwrot „z wyłączeniem urlopu zaległego” nie można bowiem interpretować w ten sposób, iż pracodawca nie może zobowiązać pracownika do wykorzystania zaległego urlopu w okresie wypowiedzenia. Zwrot ten oznacza,  iż wymiaru urlopu przysługującego za rok, w którym następuje rozwiązanie umowy o pracę ustala się na podstawie art. 155¹ k.p., tj. proporcjonalnie do okresu pracy w tym roku (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2007 r., I PK 261/06). 

Wniosek pracownika o urlop wypoczynkowy

Jeżeli pracodawca nie skorzysta z uprawnienia wynikającego z art. 167¹ k.p., pracownik może złożyć wniosek o przesunięcie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego z ważnych przyczyn (art. 164 k.p.). Wskutek wypowiedzenia umowy o pracę pracownik nie może bowiem wykorzystać urlopu wypoczynkowego w terminie określonym w planie urlopów lub w porozumieniu z pracodawcą.

Uwzględnienie wniosku pracownika zależy od decyzji pracodawcy. Pracodawca powinien dokonać oceny uzasadniających wniosek ważnych przyczyn przesunięcia terminu urlopu oraz uwzględnić własne potrzeby związane z koniecznością zapewnieniem prawidłowego toku pracy w zakładzie.

Możliwość skorzystania przez pracownika z innych uprawnień

Udzielenie przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia nie pozbawia pracownika możliwości skorzystania z uprawnienia do zwolnienia na poszukiwanie pracy (art. 37 k.p.), a także ze zwolnienia z tytułu opieki nad dzieckiem (art. 188 k.p.). Pracodawca obowiązany jest uwzględnić wniosek pracownika.

Jeżeli urlop wypoczynkowy został udzielony na cały okres wypowiedzenia i pracownik skorzystał ze zwolnień od pracy określonych w art. 37 k.p. lub w art. 188 k.p., pracodawca powinien wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Natomiast w sytuacji, gdy urlop wypoczynkowy został udzielony na część okresu wypowiedzenia i po skorzystaniu ze zwolnień a jeszcze przed rozwiązaniem stosunku pracy istnieje okres, w którym pracodawca mógłby udzielić urlopu wypoczynkowego, pracodawca może skorzystać z uprawnienia z art. 167¹ k.p.