Podatek zryczałtowany stosuje się do przychodów wynikających z umowy zawartej z osobą, która nie jest pracownikiem płatnika (zleceniodawcy), a kwota należności określona w tej umowie nie przekracza 200 zł (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W takiej sytuacji płatnik (zleceniodawca) nalicza zryczałtowany podatek w wysokości 17% przychodu, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodów i potrącone składki na ubezpieczenie społeczne. Tak wyliczonego podatku nie obniża się kwotą składki ubezpieczenia zdrowotnego. Warto mieć jednak na względzie, że kwoty tych składek mogą zostać odliczone przez zleceniobiorcę w deklaracji rocznej od przychodów opodatkowanych według skali podatkowej.

W przypadkach innych niż opisany powyżej, a więc jeżeli umowa zlecenie jest zawierana pomiędzy dotychczasowymi stronami stosunku pracy lub opiewa na kwotę wyższą niż 200 zł albo określa jedynie sposób wyliczenia należności, to nie można do niej zastosować podatku zryczałtowanego. W takich okolicznościach należy odwołać się do art. 41 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Płatnik pobiera wtedy zaliczkę na podatek dochodowy stosując najniższą stawkę skali podatkowej, czyli 17%. Bez znaczenia pozostaje wysokość osiąganych przychodów. Wyższą stawkę podatkową płatnik może zastosować tylko wtedy, gdy z takim wnioskiem wystąpi zleceniobiorca (art. 41a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Od przychodu potrąca się składki na ubezpieczenie społeczne oraz miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości 20 albo 50% (zgodnie z art. 22 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Taką zaliczkę pomniejszą się ponadto o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej ze środków podatnika (zleceniobiorcy) przez płatnika (zleceniodawcy). Jeżeli rzeczywiste koszty wykonania zlecenia są wyższe od tych określonych ustawowo, to zleceniobiorcy mogą one przysługiwać w wysokości faktycznie poniesionej. Jednak płatnik nie może ich zastosować na etapie ustalania zaliczki na podatek. Podatnik może je uwzględnić dopiero w zeznaniu rocznym.