Niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej: Ustawa) ustala trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny,
- umiarkowany,
- lekki.
Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
W świetle przepisów Ustawy, osobą niepełnosprawną jest również osoba, która:
- posiada orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów (I, II, III) (art. 62 ust. 1 i 2 Ustawy),
- posiada orzeczenie o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (art. 62 ust. 3 Ustawy),
- posiadaj orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 5 Ustawy).
Kształtowanie środowiska pracy dla osób niepełnosprawnych powinno następować z poszanowaniem trzech fundamentalnych zasad:
- Zapewnienia pracownikowi niepełnosprawnemu szeroko pojętej samodzielności,
- Dostosowania środowiska pracy do indywidualnych cech i możliwości człowieka (nie odwrotnie) oraz rodzaju i stopnia niepełnosprawności,
- Praca nie może powodować dodatkowego uszczerbku na zdrowiu.
Pracodawca, który chce zatrudnić osobę niepełnosprawną, musi liczyć się z tym, że musi spełnić szereg przesłanek, aby zapewnić takiej osobie prawidłowe warunki pracy. Dodatkowo w odniesieniu do osób niepełnosprawnych musi stosować odmienne regulacje dotyczące między innymi czasu pracy i urlopów niż te, które mają zastosowanie do pełnosprawnych pracowników. W zamian za szereg niedogodności, które dotykają pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, mogą oni również liczyć na liczne profity. Są to na pewno zwroty kosztów przystosowania i wyposażenia stanowiska pracy, dofinansowania do wynagrodzeń czy refundacja składek ZUS, ulgi, a nawet zwolnienie z dokonywania wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
