Prawo wspólnotowe…

W Dyrektywie Rady 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE podkreślono, iż „środki ułatwiające godzenie życia zawodowego i rodzinnego stanowią część szerszego programu działania uwzględniającego potrzeby pracodawców i pracowników oraz zwiększanie zdolności dostosowawczych i szans na zatrudnienie w ramach modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (model flexicurity)”.

Pracujący rodzic czyli…

Polskie prawo wprowadza ów elastyczny model do kodeksu pracy, a konkretnie do art. 182^1e. Zgodnie z tym przepisem pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Wniosek należy złożyć nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy.

Co do zasady pracodawca uwzględnia wniosek pracownika. W sytuacji gdy nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika, pracodawca może odmówić uwzględnienia wniosku pracownika. Wówczas musi uzasadnić to pisemnie.

Jak jednak ustalić pracę takiego rodzica? Czy pracodawca musi opracować rozkład czasu pracy dla niego?

Zdaniem Ministerstwa…

W kwietniu bieżącego roku MRPiPS wypowiedziało się w tej sprawie. W swoim stanowisku z 07.04.2016 r. w sprawie wykonywania pracy w okresie urlopu rodzicielskiego (publ. UiPP Nr 9 (411), str. 4 z 1.05.2016 r.) uznało, iż pracodawca ustala pracownikowi łączącemu pracę z wykorzystaniem urlopu rodzicielskiego rozkład czasu pracy. Zgodnie bowiem z art. 94 pkt 2 kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek m.in. organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy. Zdaniem Ministerstwa rozkład nie musi obejmować 5 dni tygodniowo, praca może odbywać się np. przez 2 lub 3 dni w tygodniu. Pracodawca musi jednak zagwarantować maksymalnie 8-godzinny dobowy wymiar czasu pracy, przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, dobowy i tygodniowy odpoczynek od pracy.

Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez MRPiPS „wniosek pracownika w sprawie wyznaczenia mu konkretnych dni pracy i godzin pracy nie jest wiążący dla pracodawcy. Należy jednak podkreślić, że mając na względzie zasady współżycia społecznego (art. 8 Kodeksu pracy), jeżeli uwzględnienie prośby pracownika w omawianej sprawie nie spowoduje utrudnień w procesie pracy i jest obiektywnie możliwe, pracodawca powinien taki wniosek uwzględnić.”.

Praca ponadwymiarowa…? Praca nadliczbowa…?

Analizując „niepełnoetatowe” zatrudnienie pracownika na urlopie rodzicielskim Ministerstwo wyraźnie wskazało, iż praca ponadwymiarowa jest niedopuszczalna. „Jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowane 4 godziny pracy (od 8:00 do 12:00) i w następnych 4 godzinach (od 12:00 do 16:00) korzysta z urlopu rodzicielskiego, nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (np. pomiędzy godziną 12:00 a 14:00). (…)”

MRPiPS dodaje jednak, iż w omawianym przypadku praca nadliczbowa byłaby dopuszczalna, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowaną pracę w godzinach 8:00 - 12:00, a z urlopu rodzicielskiego korzysta w godzinach 12:00 - 16:00, to pracodawca może polecić mu pracę nadliczbową począwszy od godziny 16:00, uwzględniając konieczność zapewnienia co najmniej 11-godzinnego odpoczynku dobowego”.