Użyty w treści artykułu zwrot „w szczególności” oznacza, iż wskazane kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Innymi słowy, o zakwalifikowaniu świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik aktualnie lub w przeszłości związany z pracodawcą, czy również inna osoba, która nie była związana z pracodawcą.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – kodeks pracy, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie objęte są tylko zadośćuczynienia/odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie zadośćuczynienia/odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii świadczeń.

Uwzględniając powyższe, wskazać należy, że regulacje prawne dotyczące mobbingu zawarte zostały w kodeksie pracy. W myśl art. 94³ § 3 kodeksu pracy pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Natomiast pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów (art. 94³ § 4 kodeksu pracy). Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy (art. 94³ § 5 kodeksu pracy).

Zauważyć również należy, że z treści przepisów art. 94³ § 3 i 4 kodeksu pracy jednoznacznie wynika, że odszkodowania i zadośćuczynienia za mobbing może dochodzić jedynie pracownik od pracodawcy, nie zaś od innych osób. Bezsprzecznie zatem świadczenie z tego tytułu ma swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy. Podkreślić również należy, że o zakwalifikowaniu świadczenia do przychodów z pracy nie przesądza fakt pozostawania danej osoby w stosunku zatrudnienia w momencie otrzymania przychodu. Przepisy art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mają także zastosowanie do wypłat po ustaniu zatrudnienia. Istotne znaczenie ma również to, że świadczenie przyznane byłemu pracownikowi ma źródło w łączącym go w przeszłości stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że świadczenia wypłacane pracownikowi z tytułu mobbingu stanowią dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten jednak korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Tym samym na pracodawcy nie ciąży obowiązek pobrania i przekazania zaliczek na podatek dochodowy w odniesieniu do odszkodowania wypłacanego w związku z mobbingiem.