Miejsca wykonywania pracy uzależnione są w głównej mierze od specyfiki prowadzonej przez pracodawcę działalności oraz od rodzaju i charakteru wykonywanej przez pracownika pracy. Możemy wyróżnić pracowników „stacjonarnych”, pracowników mobilnych oraz pracowników, których nie można przypisać ani jednej, ani drugiej grupie… Pracowników budowlanych. Jakie jest ich miejsce wykonywania pracy?

Umowa o pracę

W świetle art. 29 § 1 kodeksu pracy ustaleń dotyczących miejsca wykonywania pracy należy dokonać w treści umowy o pracę. Ustawodawca nie precyzuje jednak sposobu wskazania tego parametru, dlatego też strony stosunku pracy mają swoistą swobodę w konstruowaniu tego elementu. Może to być:

• konkretny i stały punkt (adres siedziby pracodawcy lub jednostki organizacyjnej) – charakterystyczny dla pracowników stacjonarnych lub też
• pewien obszar geograficzny – typowy z kolei dla pracowników mobilnych.

Stałe i niestałe miejsce pracy

W wyroku z dnia 19 marca 2008 r. (I PK 230/07, OSNP 2009 nr 13-14, poz. 176) Sąd Najwyższy stwierdził, iż spełnienie wymagania przewidzianego w art. 29 § 1 pkt 2 kodeksu pracy może polegać na wskazaniu „stałego miejsca pracy”, na wskazaniu obok stałego miejsca pracy także niestałego miejsca (miejsc) pracy, albo na wskazaniu niestałych (zmiennych) miejsc pracy, byle w sposób dostatecznie określony. Ponadto z powyższego orzeczenia wynika, iż zakres wyrażenia „miejsce wykonywania pracy” jest szerszy niż zakres pojęciowy nazwy „stałe miejsce pracy”, czyli miejsca, w którym pracownik przez dłuższy czas, systematycznie świadczy pracę. Ruchome, czyli zmienne miejsce pracy może na przykład zostać określone wówczas, gdy pracodawca prowadzi budowy lub podobnego rodzaju działalność.

Wykonanie określonej pracy

W przypadku pracownika budowlanego zatrudnionego na podstawie umowy na czas wykonania określonej pracy miejsce pracy kształtuje się w sposób odmienny. Ze względu na cel i charakter zawartej umowy, w jej treści należy wskazać miejsce budowy będące realizacją umowy. Tylko w tym przypadku miejsce wykonywania pracy pracownika budowlanego będzie stałym punktem, nie zaś obszarem czy też „ruchomym” miejscem pracy.

Podróże służbowe pracowników budowlanych?

Nie. Już w 1988 roku Sąd Najwyższy uznał, że „pracownicy przedsiębiorstw budowlano-montażowych, wykonujący pracę na budowach zlokalizowanych poza miejscowością stanowiącą siedzibę zakładu pracy i dojeżdżający do tej pracy oraz powracający z niej codziennie do miejsca zamieszkania, nie mają prawa do diet za czas podróży służbowych na obszarze kraju” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 października 1988 roku, III PZP 10/88).

Uchwała SN z 09.12.2011 r. (sygn. akt II PZP 3/11)

Niezwykle istotnym orzeczeniem jest uchwała Sądu Najwyższego z 09.12.2011 r. Sąd Najwyższy wskazał bowiem, iż: „1. Pracownik przedsiębiorstwa budowlanego realizującego inwestycje w różnych miejscowościach może mieć w umowie o pracę określone miejsce wykonywania pracy (art. 29 § 1 pkt 2 KP) jako miejsce, gdzie pracodawca prowadzi budowy lub innego rodzaju stałe prace, ewentualnie ze wskazaniem, na jakim obszarze. 2. Każdorazowo stałym miejscem pracy takiego pracownika w rozumieniu art. 775 § 1 KP jest to miejsce spośród określonych w umowie o pracę, w którym pracownik przez dłuższy czas, systematycznie świadczy pracę.”.

Praktycznie…

Podsumowując należy stwierdzić, iż w treści umowy o pracę miejsce wykonywania pracy pracownika budowlanego można określić w dwojaki sposób:

• miejsce, gdzie pracodawca prowadzi budowy lub innego rodzaju stałe prace, ewentualnie ze wskazaniem obszaru,
• adres budowy, na której pracownicy świadczą pracę przez dłuższy czas. Ewentualna zmiana miejsca pracy następuje według ogólnych zasad, tj. w drodze porozumienia zmieniającego lub też z zachowaniem procedury z art. 42 kodeksu pracy.

Zobacz szkolenia:

• Vademecum zmian w przepisach prawa pracy 2013