Odpowiedź:

Urlopy macierzyński, rodzicielski i wychowawczy są ściśle związane z pozostawaniem w stosunku pracy. Wskazuje na to posłużenie się przez ustawodawcę w przepisach statuujących prawo do poszczególnych rodzajów urlopów związanych z rodzicielstwem zwrotem „pracownica” lub „pracownik”. Tym samym osoba nie będąca pracownikiem nie może skorzystać z przedmiotowych urlopów.

Od urlopów związanych z rodzicielstwem odróżnić należy zasiłek macierzyński. Przysługuje on niezależnie od pozostawania w stosunku pracy. Jego przesłanką jest posiadanie statusu ubezpieczonego. Art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 372), zwanej dalej ustawą, stanowi bowiem, iż zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:

1. urodziła dziecko;
2. przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
3. przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia.

Również w przypadkach gdy z zasiłku macierzyńskiego ma korzystać ojciec dziecka lub inny członek rodziny, przesłanką nabycia prawa do tego zasiłku jest posiadanie statusu ubezpieczonego.

Zasiłek macierzyński przysługuje także pracownicy, z którą umowa o pracę na podstawie art. 177 § 3 k.p. została przedłużona do dnia porodu, mimo ustania w tym dniu ubezpieczenia (art. 30 ust. 3 ustawy).

Wyjątkowo zasiłek macierzyński przysługuje w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego. Ma to miejsce, w przypadku gdy ubezpieczenie ustało w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 30 ust. 1 ustawy). Natomiast ubezpieczonej będącej pracownicą, z którą rozwiązano stosunek pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (art. 30 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Rozwiązanie umowy o pracę w czasie trwania urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego nie oznacza utraty prawa do zasiłku macierzyńskiego. Pracownik będzie otrzymywał zasiłek za okres, do którego trwałby urlop, gdyby stosunek pracy nie uległ rozwiązaniu. Wypłacać go będzie ZUS na podstawie dokumentacji przekazanej przez byłego pracodawcę osoby uprawnionej.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl