Przesłanka nabycia prawa do trzynastki

Z art. 2 ustawy wynika, iż przesłanką nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego jest przepracowanie przez pracownika określonego przepisami prawa okresu czasu. Przy czym nie chodzi o samo pozostawanie w stosunku pracy, lecz o faktyczne i efektywne wykonywanie przez pracownika pracy.  Pogląd ten potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 25 lipca 2003 r., sygn. akt: III PZP 7/03, który stwierdził, iż „przepracowanie" w rozumieniu art. 2 ust. 1 znaczy faktyczne (efektywne) wykonywanie pracy, a nie tylko pozostawanie w stosunku pracy.

Okres przepracowany może wynikać z kilku następujących bezpośrednio po sobie umów o pracę. Żaden przepis ustawy nie wprowadza zastrzeżenia, w myśl którego okres przepracowany powinien wynikać tylko z jednej umowy o pracę.

Podmioty uprawnione

Pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego (art. 2 ust 1 ustawy). Natomiast w sytuacji gdy pracownik nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, ale więcej niż 6 miesięcy, nabywa on prawo do „trzynastki” w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego u pracodawcy w danym roku kalendarzowym (art. 2 ust. 2 ustawy). Jedynie wyjątkowo, w przypadkach określonych w art. 2 ust. 3 ustawy, pracownik nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej, mimo że nie przepracowała u danego pracodawcy 6 miesięcy. Ma to miejsce w razie:

1. nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
2. zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące;
3. powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
4. rozwiązania stosunku pracy w związku z:
   1. przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
   2. przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
   3. likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
   4. likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
5. podjęcia zatrudnienia:
   1. w wyniku przeniesienia służbowego,
   2. na podstawie powołania lub wyboru,
   3. w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
   4. w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
   5. po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
6. korzystania:
   1. z urlopu wychowawczego,
   2. z urlopu macierzyńskiego,
   3. z urlopu ojcowskiego,
   4. z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
   5. z urlopu dla poratowania zdrowia,
   6. przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego;
7. korzystania z urlopu rodzicielskiego;
8. wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.

Okoliczności wyłączające prawo do „trzynastki”

Zgodnie z art. 3 ustawy pracownik nie nabywa prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w przypadku:

1. nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni,
2. stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości,
3. wymierzenia pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby,
4. rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Wyliczenie sytuacji, w których pracownik nie nabywa prawa do „trzynastki” ma charakter zamknięty. Żadne inne powody i okoliczności nie stanowią podstawy do pozbawienia pracownika prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl