Odprawa emerytalna jest świadczeniem, które w praktyce nastręcza pracodawcom, odrobinę niespodziewanie, bardzo wiele problemów. Wynika to z tego, że nie jest to świadczenie periodyczne, które byłoby wypłacane regularnie. W praktyce wielu zakładów można przepracować w „kadrach” wiele lat i z taką odprawą się nie spotkać.

Dlatego warto podkreślić trzy przesłanki, których kumulatywne spełnienie warunkuje obowiązek wypłaty pracownikowi odprawy emerytalnej:

1) spełnienie przez pracownika warunków uprawniających do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury,

2) ustanie stosunku pracy, w wyniku którego następuje zmiana statusu pracownika na emeryta bądź rencistę,

3) związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę.

Od przejścia na emeryturę/rentę z tytułu niezdolności do pracy należy odróżnić innego rodzaju świadczenia, które pełnią funkcję podobną do emerytury. Zwrócić należy bowiem uwagę, że nie uprawnia pracownika do odprawy rozwiązanie stosunku pracy, wraz z którym pracownik nabył prawo do świadczenia przedemerytalnego. Tak samo należy traktować sytuację, w której pracownik rozwiązuje stosunek pracy w związku z nabyciem prawa do renty rodzinnej.

Inną szczególną sytuacją, która został skomentowana w orzecznictwie, jest przejście pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy, które jednak nie następuje nie w momencie ustania zatrudnienia, lecz po upływie nieprzerwanego okresu pobierania zasiłku chorobowego, gdy pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia i prowadzącej do przyznania mu renty. Tak samo należy oceniać uprawnienia pracownika, gdy w obecnym stanie prawnym przejście na rentę nastąpi po wyczerpaniu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. We wskazanych powyżej przypadkach pracownik nabędzie prawo do odprawy emerytalno-rentowej, pomimo braku zbieżności czasowej pomiędzy ustaniem stosunku pracy, a przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Mówiąc o ustaniu stosunku pracy w kontekście nabycia przez pracownika prawa do odprawy emerytalnej należy zwrócić uwagę, że nie każdy tryb rozwiązania stosunku pracy da pracownikowi takie uprawnienie. Zgodnie z orzecznictwem SN (wyrok SN z dnia 16.11.2000r.) rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika z winy pracodawcy nie może być uznane za ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. Tak samo, a więc jako wykluczające prawo pracownika do odprawy, należy traktować rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę, ale z winy pracownika. Tylko rozwiązania umowy o pracę na czas określony z upływem czasu, na który została zawarta, rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron czy też rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracodawcę na podstawie art. 53 Kodeksu pracy, mogą pracownika uprawnić do otrzymania odprawy emerytalno – rentowej.