Koszt pracodawcy

Zarówno ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.), zwana dalej ustawą o PIT, jak i ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 z późn. zm.), zwana dalej ustawą o CIT, definiuje koszty uzyskania przychodów jako koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Obie ustawy zawierają również katalog włączeń z kosztów uzyskania przychodu.

Przesłankę uznania określonego świadczenia za koszt uzyskania przychodu stanowi zatem jego poniesienie w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Tym samym pomiędzy kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Jak wyjaśnił bowiem  Naczelny Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 16 grudnia 1999 r., sygn. akt SA/Bk 1619/98: „musi zachodzić, między wydatkiem a przychodem, związek przyczynowo-skutkowy. Istnieją jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowo-skutkowy nie jest wyraźny. Należy je rozwiązywać w oparciu o zasadę zdrowego rozsądku, a każda sytuacja wymaga odrębnego potraktowania”.

Za wydatek poniesiony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą uznaje się wydatek poniesiony w celu pokrycia kosztów wstępnych, kontrolnych i okresowych badań lekarskich pracowników. Praca świadczona przez pracownika generuje bowiem przychód. Pracownik może jednak zostać dopuszczony do pracy dopiero w sytuacji, gdy posiada aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie (art. 229 § 4 k.p.).

Dodać należy, iż ustawodawca w katalogu włączeń z kosztów uzyskania przychodów znajdującym się w art. 23 ustawy i PIT i 16 ustawy o CIT nie uwzględnił świadczenia w postaci pokrycia badań lekarskich dla pracownika.

Pokrycie kosztów badań lekarskich to nie przychód pracownika

Warunkiem uznania określonego świadczenia za przychód ze stosunku pracy jest jego otrzymanie w związku z łączącym pracownika i pracodawcę stosunkiem prawnym. Przepis art. 12 ust. 1 ustawy o PIT za przychody ze stosunku pracy każe uważać wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Obowiązek pokrycia przez pracodawcę kosztów wstępnych, kontrolnych i okresowych badań lekarskich, a także innych kosztów profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy wynika wprost z art. 229 § 6 k.p. Nie jest to zatem świadczenie poniesione przez pracodawcę za pracownika.