Sejm w dniu 9 listopada 2012 r. uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej. Wskazane ustawa przewiduje m.in. utrzymanie w 2013 r. szczególnych zasad ustalania odpisów na ZFŚS, które obowiązywały w 2012 r.

Jednym z pierwszych działań pracodawcy, który musi ograniczyć koszty świadczeń należnych pracownikom, jest odstąpienie od tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odkąd kilka lat temu przepisy dotyczące obowiązku tworzenia ZFŚS uległy liberalizacji procedura odstąpienia od tworzenia ZFŚS nie jest trudna. Naruszenie przepisów prawa w tym zakresie może wiązać się jednak z bardzo dotkliwymi skutkami.

Tworzymy w naszym zakładzie Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, który przeznaczamy m.in. na dopłatę do wypoczynku zorganizowanego przez pracownika we własnym zakresie. Warunkiem otrzymania przez pracownika wskazanego świadczenia jest wykorzystanie dziesięciu dni kalendarzowych urlopu wypoczynkowego, przy czym samą wysokość świadczenia ustalamy w oparciu o badanie sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej uprawnionego. W lipcu br. rozwiązywaliśmy za wypowiedzeniem umowę o pracę z jednym z pracowników, któremu nakazaliśmy w okresie wypowiedzenia wykorzystać urlop wypoczynkowy. Po wykorzystaniu urlopu zwrócił się do nas o wypłatę dofinansowania do wypoczynku. Do jego wniosku ustosunkowaliśmy się negatywnie, gdyż wydawało nam się, że nie powinniśmy udzielać świadczeń socjalnych pracownikom w okresie wypowiedzenia. Pracownik zagroził nam skargą do PIP i sądem. Jak w tej sytuacji powinniśmy postąpić?

Przyznawanie świadczeń socjalnych rodzi zazwyczaj sporo kontrowersji wśród pracowników. Z drugiej jednak strony działalności socjalnej nie da się prowadzić w myśl zasady „każdemu po równo”. Badając sytuację socjalną pracowników, aby właściwie określić ich prawo i ewentualną wysokość świadczeń, trzeba jednak znać granice wyznaczone przez porządek prawny, wiedzieć których pytań nie można zadać.

Prowadzenie działalności socjalnej nie należy do zadań prostych. Z jednej strony wynika to dość enigmatycznych zapisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, z drugiej strony pracodawcy często świadomie „upraszczają” działalność socjalną, gdyż jest zgodne z wolą załogi. Każdy jednak powinien sobie zdawać sprawę z niebezpieczeństw, które niesie za sobą taka sytuacja.

Kwestia dokonywania potrąceń ze świadczeń finansowanych ze środków ZFŚS sprawia praktykom bardzo wiele wątpliwości. Tymczasem trzeba pamiętać, że prawidłowo wydatkowane świadczenia z ZFŚS nie są tożsame z wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 87 – 88 Kodeksu pracy.

Najbliższe miesiące to tradycyjnie okres, w którym wielu pracowników realizuje swoje uprawnienie do wykorzystania urlopu wypoczynkowego, a przynajmniej jego przeważającej części. Dość często (szczególnie w dużych firmach) z faktem wykorzystywania przez pracownika podstawowej części urlopu wypoczynkowego wiąże się szansa uzyskania wsparcia finansowego ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

31 maja upływa termin przekazania na wyodrębniony rachunek bankowy pierwszej transzy odpisu na ZFŚS. Terminu tego nie można w żaden sposób modyfikować, a jego naruszenie grozi odpowiedzialnością wykroczeniową.

Wskutek ostatnich zmian w przepisach prawa pracodawcy zobowiązani do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych muszą zmodyfikować swoje przyzwyczajenia. Dotychczas bowiem wysokość odpisu była pochodną przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym rok ustalenia odpisu, a więc wraz ze zmianą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wysokość odpisu corocznie ulegała również zmianie. W 2012r. wysokość odpisu nie ulegnie jednak zmianie i wyniesie tyle samo co w 2011r.