Art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 2032 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, przyjmuje zasadę, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Z przepisu zatem jednoznacznie wynika, iż musi istnieć związek pomiędzy wydatkiem a uzyskaniem przez podatnika przychodu.

Pojęcie kosztów uzyskania przychodów nie obejmuje wydatków wymienionych w art. 23 ustawy. Należą do nich m.in. wydatki na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.

Od przyjętej w art. 22 ust. 1 ustawy reguły ustawodawca przyjął jednak kilka wyjątków. Jeden z nich statuuje art. 22 ust. 2 ustawy. Przepis ten stanowi, iż koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej:

1. wynoszą 111 zł 25 gr miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
2. nie mogą przekroczyć łącznie 2002 zł 05 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
3. wynoszą 139 zł 06 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1668 zł 72 gr, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę;
4. nie mogą przekroczyć łącznie 2502 zł 56 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

W przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika mieści się poza miejscowością, w której znajduje się miejsce jego pracy, faktyczne koszty uzyskania przychodu dość często mogą różnić się od ustawowego ryczałtu. W takim przypadku zastosowanie ma art. 22 ust. 11 ustawy. Przepis ten stanowi, iż w przypadku gdy roczne koszty uzyskania przychodów m.in. ze stosunku pracy są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte przez pracownika w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi.

Przepis art. 22 ust. 11 ustawy wymaga, aby faktyczne koszty przejazdów zostały udokumentowane wyłącznie imiennymi biletami okresowymi. Chodzi tutaj o bilety, które w swej treści określają osobę uprawnioną do korzystania z niego i uprawniają ją do korzystania z komunikacji przez pewien okres czasu.

Podatnik nie może udokumentować faktycznych kosztów uzyskania przychodu za pomocą innego dokumentu niż imienny bilet okresowy, w szczególności biletem na okaziciela. Jeżeli ustawodawca dopuszczałby taką możliwość, wyraźnie zostałoby to postanowione. Żaden przepis nie przewiduje możliwości udowodnienia faktycznych kosztów uzyskania przychodu na innej podstawie niż imienne bilety okresowe, a także nie daje podstaw do stosowania wykładni pozwalającej na utożsamienie imiennych biletów okresowych z innymi dokumentami. Podkreślił to Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 9 lutego 2017 r., nr  2461-IBPB-2-2.4511.1033.2016.2.AR. W jego ocenie: „gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość udokumentowania powyższych wydatków zwykłymi biletami lub innymi dokumentami np. fakturą, to wynikałoby to wprost z treści wskazanego powyżej przepisu art. 22 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro ustawodawca w tymże przepisie, jednoznacznie wskazał, że wysokość wydatków faktycznie poniesionych na dojazd do zakładu pracy ma być udokumentowana „imiennymi biletami okresowymi”, dodając określenie „wyłącznie”, to brak jest możliwości zastąpienia imiennego biletu okresowego jakimkolwiek innym dokumentem.”.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl