Wskazany przepis przewiduje, że jeśli praca w godzinach nadliczbowych wynikająca z przekroczenia normy dobowej czasu pracy nie zostanie zrekompensowania udzieleniem czasu wolnego, pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia, będzie przysługiwał dodatek w wysokości 50 bądź 100 % wynagrodzenia. Wskazany przepis uznaje za zasadę rekompensowanie pracy nadliczbowej wynikającej z przekroczenia normy dobowej dodatkiem w wysokości 50 % wynagrodzenia, uznając, że dodatek w wysokości 100 % będzie przysługiwał tylko w sytuacjach wyraźnie wskazanych w przepisach prawa. W świetle art. 151¹ § 1 pkt 1 lit. a- c Kodeksu pracy dodatek w wysokości 100 % wynagrodzenia przysługuje pracownikowi w następujących sytuacjach:

Zgodnie z art. 151⁷ § 1 Kodeksu pracy pora nocna obejmuje 8 godzin między 21.00 a 7.00. Każdy pracodawca jest zobowiązany zatem dokonać w trybie prawem określonym wyboru 8 godzin, które w jego zakładzie będą poczytywane za pracę w porze nocnej. W literaturze przedmiotu ukształtował się dość zgodny pogląd, iż jeżeli pracodawca nie dokona takiego wyboru, pora nocna w konkretnym zakładzie będzie trwała 10 godzin, a mianowicie od 21.00 a 7.00.

Ten wyjątek sprawia pracodawcom w praktyce wiele problemów. Istotne jest bowiem zrozumienie znaczenia pojęcia „dnia niebędące dla pracownika dniem pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy”. Pracownik będzie bowiem uprawniony do otrzymania dodatku w wysokości 100 % wynagrodzenia z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy w niedzielę bądź święto, tylko wtedy, jeśli konkretna niedziela bądź święto miała dla niego być dniem wolnym. Jeśli natomiast pracownik miał zgodnie z rozkładem czasu pracy świadczyć pracę w niedzielę bądź święto, w które doszło do przekroczenia normy dobowej, to przysługiwać mu będzie dodatek wyłącznie w wysokości 50 % wynagrodzenia za każdą godzinę, o którą przekroczona zostanie obowiązująca go norma dobowa czasu pracy (chyba że praca w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia dobowego przypadła na porę nocną).

Ten wyjątek znajdzie zastosowanie wyłącznie do pracodawców, którzy mogą organizować wykonywanie przez pracowników pracy niedzielno-świątecznej zgodnie z rozkładem czasu pracy. Otóż w każdym przypadku, w którym zaplanujemy wykonywanie pracy pracownikowi w niedzielę lub święto, jesteśmy zobowiązani do wskazania w harmonogramie czasu pracy konkretnego pracownika dnia, który będzie pełnił funkcję dnia rekompensującego to zdarzenia, a więc – odpowiednio – dnia wolnego za pracę w niedzielę bądź dnia wolnego za pracę w święto. Jeśli w takim dniu będziemy zmuszeni polecić pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych, a pracownik będzie ją świadczył aż w takim wymiarze, że dojdzie do przekroczenia dobowego (a więc powyżej 8 godzin), należny pracownikowi dodatek z tytułu przekroczenia dobowego wyniesie 100 %.

Zobacz szkolenia:

• Rewolucyjne zmiany od 9 maja 2012 r. dotyczące świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa oraz ubezpieczenia społeczne i zdrowotne