Wprowadzenie tzw. ruchomego czasu pracy jako legalnej konstrukcji rozkładu czasu pracy spotkało się z aprobatą wielu pracodawców. Nowa regulacja zazwyczaj spotyka się również z aprobatą ze strony pracowników. Czy pomimo stosowania ruchomego czasu pracy mogą wystąpić godziny nadliczbowe?

Formy ruchomego czasu pracy

Ustawodawca przewidział dwie formy ruchomego czasu pracy:

• różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy lub
• przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.

Omawiany rozkład czasu pracy może być wprowadzony w prawie wewnątrzzakładowym, tj. w układzie zbiorowym pracy, porozumieniu z organizacją związkową lub z przedstawicielami pracowników. Niezależnie od powyższego trybu może być także ustalony na pisemny wniosek pracownika.

Godziny nadliczbowe w ruchomym czasie pracy

W świetle art. 140¹ § 4 kodeksu pracy w rozkładach czasu pracy, o których mowa w § 1 i 2, ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. W sytuacji, w której pracownik wykonywałby ponownie pracę w tej samej doby pracowniczej w ramach ruchomego czasu pracy, ustawodawca wprost stwierdza, iż nie są to godziny nadliczbowe. Powyższy przepis nie odpowiada jednak na pytanie czy polecenie pracy przed godzinami rozpoczęcia pracy w ramach ruchomego czasu pracy stanowi pracę godzinach nadliczbowych czy też nie.

Stanowisko MPiPS – teza

Interpretację takiego stanu faktycznego odnajdziemy w stanowisku MPiPS z 21 października 2013 r. w sprawie nadgodzin w ruchomym czasie pracy. Zdaniem Ministerstwa punktem odniesienia do tego czy mogą wystąpić godziny nadliczbowe pomimo stosowania ruchomego czasu pracy jest definicja doby pracowniczej. W swoim stanowisku stwierdza, iż w jego opinii art. 140¹ kodeksu pracy nie modyfikuje ani pojęcia doby pracowniczej, ani też godzin nadliczbowych. Jeżeli więc pracodawca poleci pracownikowi wykonywanie pracy przed rozpoczęciem przez pracownika pracy zgodnie z ruchomym rozkładem czasu pracy ocena, czy doszło do pracy nadliczbowej (dobowej czy też przeciętnej tygodniowej) powinna być dokonywana z uwzględnieniem definicji doby pracowniczej.

Według MPiPS…

Jeżeli praca zostanie pracownikowi polecona do wykonania w okresie czasu, który objęty jest dobą pracowniczą rozpoczętą poprzedniego dnia kalendarzowego, to powinna być ona zakwalifikowana jako praca nadliczbowa wynikająca z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Jeżeli natomiast upłynęły już 24 godziny i praca nie odbywa się w ramach doby pracowniczej rozpoczętej poprzedniego dnia kalendarzowego – wówczas mamy do czynienia z godzinami nadliczbowymi wynikającymi z przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej.

Podsumowując…

Mając na uwadze, iż art. 140¹ kodeksu pracy wyłącza stosowanie przepisów o godzinach nadliczbowych rzeczywiście tylko w granicach ruchomego rozkładu czasu pracy w obrębie danej doby pracowniczej, warto zarówno na etapie planowania, jak i wykonywania pracy unikać aktywności zawodowej przed ustalonymi godzinami ruchomego czasu pracy. Potwierdza to ostatnia interpretacja MPiPS.