Stanowisko Sądu Apelacyjnego

Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2015 r. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 lipca 2014 r. w zakresie jego pkt I i poprzedzającą go decyzję organu rentowego z dnia 28 listopada 2011 r. w ten sposób, że ustalił, że do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zainteresowanej za okresy opisane w przedmiotowej decyzji nie wlicza się przychodu uzyskanego z umowy zlecenia zawartej z wnioskodawcą. W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny oddalił apelację i zniósł wzajemnie koszty procesu.

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2015 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną ZUS od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 11 czerwca 2015 r.

Oceniając dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej Sąd Apelacyjny zauważył, że w przedmiotowej sprawie wnioskodawca odwołał się od decyzji organu rentowego, w której określono wyłącznie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zainteresowanej z tytułu podlegania ubezpieczeniom jako pracownika wnioskodawcy, wydanej na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy. Praca wykonywana przez zainteresowaną w ramach umów cywilnoprawnych, zawartych z podmiotem trzecim, świadczona była bowiem na rzecz pracodawcy – wnioskodawcy.

Sąd Apelacyjny uznał, iż przedmiotem sporu jest wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, a nie podleganie ubezpieczeniom społecznym. Zastosowanie skutku z art. 8 ust. 2a ustawy wiązało się tylko z podwyższeniem podstawy wymiaru składek należnych od wnioskodawcy. Tym samym wartość przedmiotu zaskarżenia odnosi się do części stanowiącej różnicę pomiędzy sumą przypisanych w spornych decyzjach składek z umów cywilnoprawnych a wynikającymi z deklaracji płatnika.

Stanowisko Sądu Najwyższego

W ocenie Sądu Najwyższego sprawa, w której wniesiono skargę kasacyjną nie należy do spraw wymienionych w art. 398² § 1 zdanie drugie k.p.c. Dotyczyła ona bowiem wymiaru składnik, a nie podlegania pracowniczym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu przez zainteresowaną. Przedmiot sporu w niniejszej sprawie wynika z przyjętej w art. 8 ust. 2a ustawy konstrukcji uznania osoby wykonującej pracę na rzecz własnego pracodawcy za jego pracownika. Rozszerza ona pojęcie pracownika na podmiot świadczący pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, jeżeli w ramach zawartej umowy świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy. Pracodawca ten jest zatem płatnikiem składek również z tytułu rzeczonej umowy cywilnoprawnej, a przedmiotem postępowania jest jedynie ustalenie właściwej kwoty podstawy wymiaru.

Ocena stanowiska Sądu Najwyższego

W doktrynie prawa pracy za niedopuszczalne uważa się co do zasady zawarcie przez tego samego pracownika i pracodawcę, obok umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, gdyż stanowi to obejście przepisów prawa o pracy w godzinach nadliczbowych. Taka praktyka jest akceptowalna jedynie w sytuacji, gdy przedmiotem umów są inne rodzajowo czynności.

Ustawa zajmuje w kwestii równoczesnego związania tych samych stron stosunku pracy umową o pracę i umową cywilnoprawną bardzo jednoznaczne stanowisko. Uznaje ona podmiot świadczący pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz swojego pracodawcy za pracownika. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Z analizowanego postanowienia jednoznacznie wynika, iż w przypadku stwierdzenia przez organ rentowy, iż podstawę wymiaru składek stanowi art. 8 ust. 2 ustawy przedmiotem decyzji jest kwestia wymiaru składek, a nie podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W konsekwencji dla oceny dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej znaczenie będzie miało wyłącznie kryterium kwotowe określone w art. 398² § 1 k.p. Z przepisu tego wynika, iż skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

dzarzycka.dudek@pckp.pl

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

ekspert@pckp.pl