
Zgodnie z art. 31zo ust. 1a ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych:
„Na wniosek płatnika składek, zwalnia się z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., w wysokości 50% łącznej kwoty należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc, jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek:
1) przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r.,
2) w okresie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r.,
3) w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r.
- zgłosił do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 ubezpieczonych.
Co do zasady zwolnieniem objęte są składki nieopłacone. Wyjątkiem są składki za marzec, bowiem płatnik zatrudniający od 1 do 49 osób zwolnienie może uzyskać również, jeśli przed złożeniem wniosku opłacił już składka za ten miesiąc. „Przedsiębiorca, który złożył wniosek o zwolnienie ze składek za trzy miesiące (marzec, kwiecień, maj), a opłacił składkę za marzec, może wnioskować do ZUS o wypłatę nadpłaconych środków najpóźniej przed upływem terminu opłacenia składek za kwiecień.” (wyjaśnienie zawarte na stronie internetowej ZUS) Ponadto warto zwrócić uwagę, że do liczby ubezpieczonych nie wlicza się pracowników młodocianych.
Zwolnienie obejmuje 60% łącznej kwoty należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc.
Przedmiotowy wniosek należy złożyć do ZUS, nie później niż do 30 czerwca 2020 roku, w formie dokumentu papierowego (pocztą lub do skrzynki w placówce ZUS) albo elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, za pomocą Platformy Usług Elektronicznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Zwolnienie z obowiązku opłacania składek będzie dotyczyć zarówno składek za przedsiębiorcę, jak i jego pracowników i zleceniobiorców. Co istotne, składki te zostaną zaewidencjonowane jako składki wpłacone. Tym samym wszyscy ubezpieczeni zachowają prawo do świadczeń zdrowotnych i z ubezpieczeń społecznych za okres zwolnienia.
ZUS zwalnia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia przesłania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych należnych za ostatni miesiąc wskazany we wniosku, a w przypadku gdy płatnik składek jest zwolniony z obowiązku ich składania – w terminie nie dłuższym niż 30 dni od terminu, w którym powinna być opłacona składka za ostatni miesiąc wskazany we wniosku.
Warto pamiętać, że warunkiem zwolnienia jest przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za marzec, kwiecień i maj 2020 roku nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 roku, chyba że płatnik składek zwolniony jest z obowiązku ich składania.
Ponadto ze zwolnienia ze składek nie skorzystają ci płatnicy, którzy znajdowali się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowali swoich zobowiązań publicznoprawnych, w tym składek na rzecz ZUS.
Należy zwrócić uwagę, że przepis stanowi, iż „na wniosek płatnika składek zwalnia się z obowiązku opłacania nieopłaconych należności z tytułu składek”. Zatem Zakład nie dysponuje swobodą decyzyjną i nie może odmówić zwolnienia, jeżeli przedsiębiorca spełni określone w ustawie przesłanki, to znaczy:
- był zgłoszony jako płatnik składek przed 1 kwietnia 2020 roku,
- na dzień wskazany w przywołanym powyżej przepisie zgłosił do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych;
- złoży prawidłowy pod względem formalnym wniosek, najpóźniej do 30 czerwca 2020 roku,
- złoży stosowne deklaracje rozliczeniowe albo imienne raporty miesięczne za każdy miesiąc objęty wnioskiem o zwolnienie (chyba że jest z tego obowiązku zwolniony).
O zwolnieniu ZUS poinformuje płatnika składek. Jeśli ten utworzył profil informacyjny w systemie teleinformatycznym ZUS, to informacja ta pojawi się wyłącznie w tym systemie. Odmowa zwolnienia nastąpi w drodze decyzji, od której będzie przysługiwało prawo złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy do Prezesa ZUS.
Wzór wniosku można znaleźć na stronie internetowej ZUS oraz na Platformie Usług Elektronicznych ZUS.