Oczywiście należy rozróżnić sytuację prawną obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw, z którymi UE zawarła umowę o swobodnym przepływie osób, od sytuacji obywateli państw trzecich. W przypadku obywateli UE co do zasady istnieje pełna swoboda zatrudniania i nie ma obowiązku uzyskiwania zezwoleń na pracę. Konieczność taka dotyczy obywateli państw trzecich, chyba że przepisy szczególne wyłączają ten obowiązek.

W pierwszej kolejności pracodawca powinien ustalić, jaki tryb studiów wybrał cudzoziemiec. Gdy są to studia stacjonarne, może on bowiem zatrudniać takiego studenta bez konieczności uzyskania dla niego zezwolenia na pracę (§ 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę). Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym definiuje studia stacjonarne jako formę studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów. Powyższa regulacja ma zastosowanie niezależnie od tego, czy studia odbywane są na uczelni publicznej, czy niepublicznej.

Pracodawca musi dysponować dowodami potwierdzającymi okoliczności, które pozwalają na zastosowanie przywołanego powyżej przepisu rozporządzenia. Może to być kopia ważnej legitymacji studenckiej lub odpowiedniego zaświadczenia z uczelni, które otrzyma od cudzoziemca. Tego rodzaju dokumenty będą niezbędne w razie ewentualnej kontroli prawidłowości zatrudniania takiego studenta.

Co więcej, pracodawca powinien monitorować na bieżąco to, czy cudzoziemcowi cały czas przysługuje status studenta studiów stacjonarnych. Utrata tego statusu powoduje bowiem, iż przestają być spełnione omówione przesłanki, a kontynuowanie stosunku pracy jest możliwe wyłącznie na podstawie zezwolenia na pracę. Zezwolenie takie jest również konieczne, jeśli student będzie słuchaczem studiów niestacjonarnych.

Nie można zapominać, że cudzoziemiec-student musi przebywać legalnie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej przez cały okres świadczenia pracy. Sam fakt posiadania statusu studenta czy ważnego zezwolenia na pracę nie stanowi podstawy legalnego pobytu. Obcokrajowiec musi uzyskać właściwą wizę albo zezwolenie na pobyt czasowy, stały itp.

Zatrudnianie cudzoziemców powinno się odbywać na takich samych zasadach, co krajowych pracowników. Nie może dotykać ich jakakolwiek forma dyskryminacji.

Na zakończenie warto dodać, że zgodnie z § 1 pkt 15 przywołanego rozporządzenia zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę rozciąga się również na cudzoziemców, którzy są absolwentami polskich:

• szkół ponadgimnazjalnych,
• stacjonarnych studiów wyższych lub
• stacjonarnych studiów doktoranckich

odbytych na polskich uczelniach, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych działających na podstawie przepisów o instytutach badawczych.