Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963 z późń. zm.), zwanej dalej ustawą, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i podlegające z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym mogą – na swój wniosek – zostać objęte dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony (art. 14 ust. 1 ustawy). Objęcie tym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4 ustawy , tj. w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia (art. 14 ust. 1a ustawy).

Wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczaniem chorobowym składany jest poprzez zaznaczenie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego na dokumencie zgłoszenia do ubezpieczeń ZUS ZUA.

Biorąc pod uwagę okoliczność, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie precyzuje formy takiego wniosku, za jego złożenie uznaje się także fakt opłacenia i rozliczenia składki na ubezpieczenia społeczne, w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, o ile nastąpiło to w terminie i w pełnej wysokości, a wcześniej nie został złożony odpowiedni wniosek na formularzu  ZUS ZUA. Powyższa zasada będzie miała więc zastosowania jeśli data opłacenia i rozliczenia składek jest wcześniejsza lub równa dacie złożenia wniosku/zgłoszenia na formularzu ZUS ZUA.