Sejm 28 kwietnia 2011r. przegłosował zmiany w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. Zmiany w znacznej mierze dotyczą spraw organizacyjnych urzędu, jednak niektóre z nich będą miały spore znaczenie dla pracodawców.

W założeniu nowelizacja ma umożliwić PIP podejmowanie szybszych i skuteczniejszych działań kontrolno-nadzorczych, stworzyć warunki do szerokiego prowadzenia akcji prewencyjnych i promocyjnych wśród pracodawców.

Wśród nowych rozwiązań na uwagę zasługuje szczególnie umożliwienie inspektorowi pracy odstąpienia od stosowania środków prawnych wobec pracodawcy, jednak tylko w pewnych, ściśle określonych sytuacjach. Ustawa taką możliwość zastrzega bowiem wyłącznie dla pracodawcy rozpoczynającego działalność. Dodatkowo, inspektor pracy, aby odstąpić od stosowania środków prawnych, nie będzie mógł ujawnić podczas kontroli naruszeń, które będą powodowały bezpośrednie zagrożenia życia lub zdrowia pracowników bądź popełnienia wykroczenia z winy umyślnej. W takim przypadku inspektor pracy będzie mógł poprzestać na ustnym pouczeniu o sposobach zgodnego z wymogami prawa zorganizowania pracy i odebraniu od podmiotu kontrolowanego oświadczenia o terminie usunięcia ujawnionych w toku kontroli uchybień.

Ustawa wprowadza również nowy środek prawnego oddziaływania inspektora pracy. Oprócz znanych od dawna środków prawnych, jakim są nakaz oraz wystąpienie, po wejściu w życie nowelizacji pojawi się nowy środek prawny w postaci polecenia. Nowy środek prawny będzie dotyczyć nieprawidłowości z zakresu prawnej ochrony pracy, które będą mogły zostać usunięte w trakcie kontroli bądź też niezwłocznie po jej zakończeniu. W założeniu regulowane mają być w ten sposób nieprawidłowości, które nie mają spornego charakteru, a pracodawca już w trakcie kontroli deklaruje wolę ich usunięcia. Rozwiązanie to z pewnością odformalizuje postępowanie inspektora pracy w sprawach mniejszej wagi.

Nowym rozwiązaniem, postulowanym od dawna przez praktyków, jest umożliwienie inspektorom pracy nakładanie mandatów karnych na sprawców wykroczeń z zakresu legalności zatrudnienia określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dotychczasowe rozwiązania przewidywały w takiej sytuacji konieczność skierowania przez inspektora pracy sprawy do sądu, a nałożenie grzywny możliwe było jedynie wyrokiem sądowym. Nowe rozwiązania usprawnią procedurę nakładania kary w sytuacjach bezspornych, a z drugiej strony pozwolą uniknąć obwinionym stresu i emocji związanych z postępowaniem sądowym.