Możliwość dodatkowego zatrudnienia pracownika

Z założenia między tym samym pracodawcą a pracownikiem powinna być zawarta jedna umowa o pracę, co potwierdziła PIP w swoim stanowisku z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie dwóch etatów w jednej firmie, stwierdzając między innymi, iż „zasadą jest pozostawanie stron w jednym stosunku pracy. Zawieranie przez pracownika kolejnej umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą judykatura dopuszcza wyjątkowo, pod warunkiem, że dochodzi do określenia rodzaju pracy wyraźnie innego, niż określony w podstawowym czasie pracy”.

Czy można jednak „ponadplanowo” zlecić pracownikowi wykonanie określonej czynności lub tzw. świadczenie dodatkowych usług? Czy z własnym pracownikiem nie można zawrzeć umowy cywilnoprawnej, która trwałaby równolegle ze stosunkiem pracy?

Odpowiedź na powyższe pytanie jest uzależniona przede wszystkim od rodzaju pracy, którą pracownik miałby wykonywać dodatkowo:

• tożsamą czyli rodzajowo pokrywającą się z zakresem obowiązków wynikającym z umowy o pracę czy też
  
• odmienną czyli niepowiązaną z rodzajem pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy.

W pierwszym przypadku należy odpowiedzieć negatywnie. W związku z treścią art. 22 kodeksu pracy w sytuacji wystąpienia przesłanek zatrudnienia pracowniczego, umowa cywilna jest de facto umową o pracę (art. 22 § 1¹ kodeksu pracy). Świadczenie pracy tożsamej wskazuje jednoznacznie na kontynuację stosunku pracy. Potwierdza to Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu
z dnia 30 czerwca 2000 r. (II UKN 523/99).

Druga sytuacja wydaje się jednak niewykluczona. Jeśli bowiem zlecenie obejmować będzie zupełnie odmienne czynności niż te objęte stosunkiem pracy, wówczas automatycznie nie będzie można ich klasyfikować jako kontynuację stosunku pracy. Granicą pozostanie jednak art. 22 kodeksu pracy.

Zdaniem Sądu Najwyższego…

Warto także przywołać wyrok Sądu Najwyższego z 13.03.2012 r. (sygn. akt II PK 170/11), w którym Sąd uznał, iż „pracownik, który pozostaje w stosunku pracy z określonym podmiotem i zawiera potem umowę zlecenie na wykonywanie takiej samej pracy z innym podmiotem, może odwoływać się do art. 22 § 1¹ k.p., jednak ocena w tym zakresie odnosić się będzie tylko (albo w pierwszej kolejności) do relacji (umowy) ze zleceniodawcą, skoro pracownik nie podważa jednocześnie pierwotnego zatrudnienia na podstawie stosunku pracy z pierwszym zatrudniającym. Stosunek pracy ustalony na podstawie art. 22 § 1¹ k.p. nie może się niejako nałożyć na zawarty wcześniej stosunek pracy, czyli ani go nie zastępuje, ani nie wstępuje zamiennie w pierwotny stosunek pracy”.

Sąd wydał orzeczenie w następującym stanie faktycznym: powód zatrudnił się jako pracownik Agencji Ochrony Osób i Mienia na podstawie umowy o pracę w załogach interwencyjnych. W trakcie tego zatrudnienia druga Spółka zawarła z nim umowę zlecenia. Obie Spółki miały umowę o współpracy przy ochronie mienia na obiektach, na których głównym realizatorem ochrony była pierwsza spółka. U pracodawcy powód pracował zgodnie z grafikiem. W pracy miał obowiązek przebywać w wyznaczonych miejscach i odpowiadać na alarmy przekazywane ze stacji monitorowania. Alarmy wiązały się z koniecznością interwencji na obiektach jednego i drugiego podmiotu. Każdorazowo powód był informowany, czy obiekt, na który miał jechać, miał podpisaną umowę o ochronę z pierwszym czy z drugim podmiotem. Powód posiadał dwa identyfikatory tych podmiotów i odpowiednio je zakładał, w zależności od miejsca, do którego się udawał.