W wyjątkowych przypadkach powyższa zasada nie będzie mieć jednak zastosowania. Cudzoziemcy mogą nie podlegać polskiemu ubezpieczeniu społecznemu, pomimo spełnienia warunków opisanych powyżej, jeżeli zostanie to wykluczone mocą umowy międzynarodowej, której Polska jest stroną, lub prawa unijnego.

Ponadto polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają:

• obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Polski nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej (art. 5 ust. 2 ustawy systemowej),
• cudzoziemcy oraz obywatele polscy zamieszkujący na stałe za granicą - zatrudnieni przez polskie podmioty, których miejsce wykonywania pracy określone zostało poza granicami Polski.

Przedsiębiorca jest zobowiązany do odprowadzania składek ZUS za cudzoziemców do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwego według miejsca prowadzenia przez niego działalności gospodarczej i wykazywania ich w imiennych raportach miesięcznych i deklaracjach rozliczeniowych.