Od dnia 1 lipca 2009 r. obowiązuje ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych ( Dz. U. nr 97, poz.800 ze zm.) na podstawie, której nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w szkołach i przedszkolach (publicznych i niepublicznych), placówkach kształcenia ustawicznego oraz w placówkach, o których mowa w art. 2 pkt. 5 i 7 Karty Nauczyciela będą mogli zakończyć swoją aktywność zawodową wcześniej niż w wieku emerytalnym tj. przed ukończeniem 60 lat życia - kobiety i 65 lat życia - mężczyźni.

Do ukończenia wieku emerytalnego będą oni otrzymywać, finansowane z budżetu państwa, świadczenia kompensacyjne w wysokości odpowiadającej emeryturom pomostowym przysługującym pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub wykonującym prace o szczególnym charakterze.

Nabycie prawa do świadczenia kompensacyjnego uzależnione jest od spełnienia następujących warunków:

• rozwiązanie stosunku pracy, 
• posiadanie stażu ubezpieczeniowego (okresy składkowe i nieskładkowe) wynoszącego 30 lat, w tym 20 lat pracy w charakterze nauczyciela w ww. jednostkach,
• osiągnięcie wieku, który w latach 2009 - 2014 wynosić będzie 55 lat, a w kolejnych latach będzie stopniowo wydłużany aż do 59 lat w przypadku kobiet i 64 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2031 - 2032.

Świadczenie kompensacyjne może być przyznane tylko takiemu nauczycielowi, który ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie, pozostawał w stosunku pracy na stanowisku nauczyciela w w/w jednostkach. Jeśli więc po ustaniu tego stosunku pracy, a jeszcze przed zgłoszeniem tego wniosku nauczyciel podjął inne zatrudnienie lub działalność, nie może nabyć prawa do świadczenia kompensacyjnego.

Świadczenie kompensacyjne może natomiast uzyskać nauczyciel, który po rozwiązaniu stosunku pracy na stanowisku nauczyciela zawartego z jedną z w/w jednostek, aż do czasu zgłoszenia wniosku o to świadczenie nie wykonywał żadnego zatrudnienia lub działalności.

Prawo do świadczenia ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w szkole lub przedszkolu. W przypadku podjęcia innej pracy prawo do świadczenia ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu na ogólnych zasadach przewidzianych w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z FUS.