Czy wobec pracowników zatrudnionych w systemie dopuszczającym przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin można zastosować 6-miesięczny okres rozliczeniowy? Specyfika naszego zakładu sprawia, że bylibyśmy bardzo zainteresowani objęciem jednym okresem rozliczeniowym okresu od lipca do grudnia br.

Tak, o ile pracodawca posiada status przedsiębiorcy. Wynika to z zapisów ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, która reguluje m.in. zasady przedłużania okresu rozliczeniowego.

Otóż jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technologicznymi, lub dotyczącymi organizacji czasu pracy, okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, a w okresie stosowania przedłużonego okresu rozliczeniowego czasu pracy indywidualny rozkład czasu pracy pracownika może przewidywać zróżnicowanie liczby godzin do przepracowania w poszczególnych miesiącach.

Okresy dłuższej pracy równoważy się w tej sytuacji okresami krótszej pracy lub okresami niewykonywania pracy w ramach obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Ustawa nie ogranicza dopuszczalności przedłużenia okresu rozliczeniowego aż do 12 miesięcy wyłącznie do podmiotów stosujących podstawowy system czasu pracy. Spotkało się to z dość powszechną krytyką w literaturze przedmiotu, bowiem równoważny system czasu pracy jest uznawany za system pracy wiążący się z dość dużym wysiłkiem fizycznym pracownika. Stąd też przewidziane w Kodeksie pracy dla systemu równoważnego okresy rozliczeniowe były przez lata dość restrykcyjne (przypomnijmy, że podstawowy okres rozliczeniowy wynosił 1 miesiąc).

Nie zmienia to jednak faktu, że wydłużenie okresu rozliczeniowego w oparciu o ustawę łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców jest możliwe, o ile nie będzie pozostawało w sprzeczności z zachowaniem ogólnych zasad dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Warunkiem koniecznym przedłużenia okresu rozliczeniowego jest również zachowanie odpowiednich wymogów formalnych, a więc wprowadzenie wydłużenia poprzez zmianę w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi (a przy ich braku w porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego przedsiębiorcy). Regulacją nietypową w naszym porządku prawnym jest również obowiązek przekazania kopii porozumienia wydłużającego okres rozliczeniowy właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 3 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.