Zgodnie z art. 153 kodeksu pracy (dalej: KP), pracownik podejmujący swoją pierwszą w swym życiu pracę - w roku kalendarzowym, w którym tę pracę podejmuje, nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

W roku 2016 Czytelnik podjął swą pierwszą w życiu pracę. Na poczet stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego wliczamy mu 6-letni okres z tytułu ukończenia szkoły policealnej (zob. art. 155 § 1 pkt 5 KP) oraz 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych (zob. art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 30.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 645 ze zm.)). Uzyskany w ten sposób staż wraz z okresem zatrudnienia nie przekracza 10 lat, co dawałoby mu prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego, pod warunkiem przepracowania całego roku kalendarzowego na pełnym etacie. Jednak w 2016 r. Czytelnik przepracuje tylko 7 miesięcy, stąd też maksymalny wymiar należnego mu za ten rok urlopu wypoczynkowego ulegnie proporcjonalnemu obniżeniu do liczby przepracowanych miesięcy.

Prawo do urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym nabywał będzie on w formie cząstkowej, w wymiarze 1/12 za każdy pełny przepracowany miesiąc, zgodnie z regułą zawartą w art. 153 § 1 KP.

Przy ustalaniu wymiaru pierwszego urlopu wypoczynkowego nie stosujemy zaokrąglania niepełnego miesiąca kalendarzowego pracy w górę. Regułę tę stosujemy wyłącznie w odniesieniu do kolejnych urlopów wypoczynkowych nabywanych w następnych latach [por. stanowisko Głównego Inspektora Pracy z dnia 5.07.2010 r. w sprawie zasad ustalania wymiaru urlopu wypoczynkowego w pierwszym roku zatrudnienia (GPP-110-4560-41-1/10/PE/RP, Rzeczposp. DF 2010/158/2)]. Oznacza to, że po każdym przepracowanym miesiącu w 2016 r. Czytelnik nabędzie prawo do 1,66 dnia urlopu wypoczynkowego (1/12 x 20 dni). Mając na uwadze, że przy udzielaniu urlopu wypoczynkowego jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy, wspomniany wymiar przekłada się na 13 godzin i 17 minut (1,66 x 8 godzin), czyli 1 dzień 5 godzin i 17 minut urlopu wypoczynkowego za każdy przepracowany miesiąc.

Uzyskana w ten sposób liczba dni urlopu wypoczynkowego od momentu podjęcia zatrudnienia (1.06.2016 r.) jest niewystarczająca, aby pracownik mógł skorzystać z dwutygodniowego odpoczynku w sierpniu czy nawet we wrześniu 2016 r.

Zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym w orzecznictwie przepisy kodeksu pracy nie przewidują możliwości udzielenia urlopu przed nabyciem do niego prawa. Brak jest zatem podstaw do udzielenia urlopu wypoczynkowego w sposób „zaliczkowy” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.02.1980 r., I PRN 3/80, LEX nr 1633288).

Gdyby pracodawca mimo wszystko udzielił Czytelnikowi w zawnioskowanym przez niego okresie zwolnienia od pracy zakładając, że udziela mu w ten sposób urlopu wypoczynkowego „awansem”, to udzielone dni zwolnienia od pracy przekraczające wymiar dotychczas nabytego przez Czytelnika urlopu wypoczynkowego nie byłyby w istocie urlopem wypoczynkowym, lecz dniami wolnymi od pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.06.2011 r., II PK 314/10, MPP nr 11/2011, s. 598).

W literaturze tematu wskazuje się, że w tego typu sytuacjach mogłaby znaleźć zastosowanie reguła korzystniejszości, wyrażona w art. 18 KP. Zwolennicy tego poglądu wskazują, że w powołaniu na wspomnianą regułę pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu przed momentem nabycia do niego prawa (przed upływem wymaganego terminu), jeżeli działanie to podejmowane jest w interesie pracownika. Teza ta jednak nie jest uznawana za bezdyskusyjną.