Prawo do odprawy ekonomicznej

Prawo do odprawy ekonomicznej nabywa pracownik, z którym pracodawca rozwiązał stosunek pracy na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 roku, poz. 192 z późn. zm.), potocznie zwanej ustawą o zwolnieniach zbiorowych.

Ustawa o zwolnieniach zbiorowych wyróżnia dwa tryby zwolnień: grupowe i indywidualne.

Zwolnienia grupowe mają miejsce w przypadku, gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników rozwiązuje z przyczyn niedotyczących pracowników w drodze dokonanego przez siebie wypowiedzenia lub na mocy porozumienia, w okresie nieprzekraczającym 30 dni, stron stosunek pracy z co najmniej:

1. 10 pracownikami - gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
2. 10% pracowników -gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
3. 30 pracownikami - gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Przesłanki zwolnień indywidualnych częściowo pokrywają się z przesłankami zwolnień grupowych. Zwolnienia indywidualne następują bowiem w przypadku, gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników rozwiązuje wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze dokonanego przez niego wypowiedzenia lub porozumienia stron, w okresie nieprzekraczającym 30 dni, stosunek pracy z mniejszą liczbą pracowników niż w przypadku zwolnień grupowych (art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach zbiorowych).

Wysokość odprawy

Odprawa przysługuje w wysokości:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
• dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat (art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach zbiorowych).

Wysokość odprawy uzależniona jest zatem od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy, tj. od okresu pozostawania w stosunku pracy z konkretnym pracodawcom.

Ustalając długość okresu zatrudnienia u danego pracodawcy uwzględnia się także okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23¹ k.p., a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika (art. 8 ust. 3 ustawy o zwolnieniach zbiorowych w zw. z art. 36 § 1¹ k.p.)

Kwotę odprawy pieniężnej ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Zastosowanie mają zatem przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 roku Nr 2, poz. 14 z późn. zm.).

W celu zapobieżenia wypłacie odprawy w nadmiernej wysokości ustawodawca określił górną granicę, w jakiej może ona zostać wypłacona. Zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy o zwolnieniach zbiorowych wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.