Krąg osób uprawnionych do urlopu rodzicielskiego

Jedną z najbardziej „niespodziewanych zmian” wprowadzonych nowelą kodeksu pracy od 02.01.2016 r. jest zrównanie uprawnień pracowniczych i „niepracowniczych” w obszarze rodzicielskim. W kodeksie pracy pojawiły się 4 nowe definicje: ubezpieczona – matka dziecka, ubezpieczony – ojciec dziecka, pracownik – inny członek najbliższej rodziny, ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny. Prawodawca przyznał więc możliwość zaopiekowania się dzieckiem także osobom spoza kręgu rodzicielskiego i pracowniczego. Kto jednak może wykorzystać urlop rodzicielski? Odpowiedzią jest nowa treść art. 182^1a § 4 oraz art. 182^1c § 2 kodeksu pracy stanowiące o wymiarze urlopu rodzicielskiego oraz o liczbie dopuszczalnych części urlopu rodzicielskiego. Uprawnionymi są więc: pracownicy (matka i ojciec) oraz ubezpieczeni (matka i ojciec).

Zasady związane bezpośrednio z podziałem urlopu rodzicielskiego

W związku z umożliwieniem dzielenia się absencją rodzicielską z ubezpieczonym / ubezpieczoną należy podkreślić niezwykle istotne reguły wprost odnoszące się do tego rodzaju urlopu, m.in.:

• łączny wymiar urlopu rodzicielskiego oznacza sumę okresu wykorzystania urlopu rodzicielskiego oraz okresu pobierania zasiłku za ten czas,
• w przypadku jednoczesnego wykorzystywania urlopu oraz pobierania zasiłku (co aktualnie jest dopuszczalne i nielimitowane czasowo w obrębie 32 / 34 tygodni lub wydłużonych 64 / 68 tygodni w związku z pracą wykonywaną w jego trakcie) urlop w w/w wymiarze przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka.
• obowiązuje ściśle określony termin na składanie wniosków o udzielenie części urlopu rodzicielskiego – 21 dni przed rozpoczęciem korzystania
  z urlopu, np. w przypadku rezygnacji z pobierania zasiłku za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego.

Wymagane dokumenty

W wydanym na podstawie art. 186^a kodeksu pracy rozporządzeniu prawodawca porządkuje kwestie związane poszczególnymi absencjami/okolicznościami rodzicielskimi (rozporządzenie MRPiPS z dnia 8.12.2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków).  Ustawodawca wskazuje treść wniosku pracownika, jak również dokumenty, które muszą być dołączone do wniosku.

W przypadku urlopu rodzicielskiego we wniosku należy umieścić:

• imię i nazwisko pracownika;
• termin zakończenia korzystania z urlopu macierzyńskiego albo pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego;
• okres, na który ma być udzielony urlop rodzicielski w pełnym wymiarze.

Do wniosku należy dołączyć:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów;
• oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku.

W zakresie zasiłków macierzyńskich za okres urlopu rodzicielskiego lub jego części, stosowne regulacje prawne odnajdziemy w przepisach związanych ze świadczeniami z tytułu między innymi macierzyństwa.